(The following statement was released by the rating agency) Fitch Ratings-Warsaw-March 06: (tłumaczenie z oryginału opublikowanego w języku angielskim w dniu 6 marca 2020r.) Fitch Ratings potwierdził międzynarodowe długoterminowe ratingi Rzeszowa dla zadłużenia w walucie zagranicznej i krajowej (Issuer Default Ratings – IDR) na poziomie „BBB+”. Fitch potwierdził również krajowy rating długoterminowy na poziomie „AA(pol)”. Perspektywa ratingów jest Stabilna. Potwierdzenie ratingów odzwierciedla niezmienną opinię Fitch, że zgodnie ze scenariuszem ratingowym Fitch wskaźniki zadłużenia Rzeszowa pozostaną porównywalne ze wskaźnikami innych miast o ratingu „BBB+”, pomimo decyzji rządu w zakresie obniżenia stawki PIT (od listopada 2019r.) i podwyżek płac nauczycieli (od września 2019r.), które w pełni wpłyną na wyniki finansowe Miasta w 2020r. Fitch ocenia samodzielny profil kredytowy (SCP) Miasta na poziomie „bbb+”. Rzeszów jest centrum gospodarczym południowo-wschodniej Polski oraz ważnym ośrodkiem kulturalnym oraz akademickim. Licząc 194.886 mieszkańców (na koniec czerwca 2019r.) jest stolicą województwa podkarpackiego. Dynamiczny rozwój gospodarki Rzeszowa w ostatnich latach, powyżej wzrostu gospodarczego w kraju, skutkował wyższą dynamiką dochodów podatkowych Rzeszowa niż innych polskich miast. GŁÓWNE CZYNNIKI RATINGU Profil Ryzyka – ocena „Średnia” Fitch ocenia Profil Ryzyka kredytowego Rzeszowa, jako „średni”, co stanowi wypadkową pięciu czynników z oceną „średnią” oraz jednego z oceną „słabą”. Stabilność dochodów - ocena „Średnia” Rzeszów charakteryzują stabilne źródła dochodów, ponieważ transfery bieżące stanowią 48% dochodów operacyjnych, z czego większość stanowią subwencje i dotacje z budżetu państwa (A-/Perspektywa stabilna) przekazywane zgodnie z formułą zapisaną w aktach prawa. Dochody podatkowe stanowią 38% dochodów operacyjnych Rzeszowa, z czego 94% nie jest podatne na wahania wynikające z cykli gospodarczych. W ciągu ostatnich lat dochody Miasta nieustannie rosły, nawet w okresach spowolnienia gospodarczego, wspierane przez sytuację gospodarczą w Mieście, gdzie PKB na mieszkańca oraz stopa bezrobocia kształtują się na poziomie zbliżonym do średniej krajowej. W latach 2015-2019 skumulowany średni roczny wzrost dochodów operacyjnych wynosił 9,6%. Zdolność do zwiększania dochodów - ocena „Słaba” Oceniamy zdolność Rzeszowa, do generowania dodatkowych dochodów w sytuacji pogorszenia się koniunktury gospodarczej jako ograniczoną, podobnie jak innych ocenianych polskich miast. Stawki podatków dochodowych są ustalane przez władze centralne, podobnie jak wielkość transferów bieżących z budżetu państwa. Rzeszów ma niewielką elastyczność w zakresie podatków lokalnych, ponieważ ich górne limity są określane w krajowych przepisach podatkowych. Stabilność wydatków - ocena „Średnia” Wydatki na zadania realizowane przez Miasto nie są podatne na zmiany koniunktury gospodarczej i dotyczą głownie wydatków na oświatę, transport publiczny, gospodarkę komunalną czy administrację. Fitch zwraca uwagę na dobre zarządzanie finansami Miasta ukierunkowane na skuteczne ograniczanie wzrostu wydatków operacyjnych. W latach 2015-2019 wydatki operacyjne Rzeszowa wzrastały w tempie zbliżonym do tempa wzrostu dochodów operacyjnych, co skutkowało nadwyżką operacyjną stanowiącą średnio 9% dochodów operacyjnych. Fitch prognozuje, że wydatki majątkowe Miasta będą wysokie w latach 2020-2022 (18% wydatków ogółem), z uwagi na realizowane inwestycje współfinansowane z dotacji unijnych. Będzie to prowadzić do deficytów budżetowych sięgających 5% dochodów ogółem do 2022r., które następnie stopniowo będą się zmniejszać prowadząc do zbilansowanych wyników. Elastyczność wydatków - ocena „Średnia” Zdolność Rzeszowa do ograniczania wydatków w przypadku ewentualnego spadku dochodów dotyczy przede wszystkim wydatków majątkowych (średnio 16% wydatków ogółem w latach 2020-2024), które mogłyby zostać ograniczone nawet o połowę, a także wydatków operacyjnych, w przypadku których oszczędności mogłyby sięgnąć 10%. Sztywne wydatki Rzeszowa wynikają z obligatoryjnych zadań w zakresie oświaty, pomocy społecznej, bezpieczeństwa publicznego, a także w dziale rodzina oraz administracja, które stanowiły łącznie około 74% wydatków operacyjnych w 2019r. Większą elastyczność Miasto ma w kształtowaniu wydatków na zadania z zakresu transportu publicznego, kultury, sportu, ochrony zdrowia czy gospodarki mieszkaniowej. Rzeszów może dość swobodnie kształtować wielkość wydatków majątkowych, ponieważ większe inwestycje są realizowane etapami, co pozwala na przesunięcie tych wydatków w sytuacji, gdyby zaszła taka potrzeba. Zobowiązania i płynność (stabilność) – ocena „Średnia” Zadłużenie Rzeszowa jest w złotych polskich i charakteryzuje je długi oraz równomiernie rozłożony harmonogram spłat z ostatecznym terminem zapadalności w 2043r. Ponadto, około 67% zadłużenia stanowi finansowanie pozyskane z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (AAA / Perspektywa stabilna), w którym Miasto ma jeszcze do dyspozycji 204 mln zł na finansowanie wydatków majątkowych. Miasto jest narażone na ryzyko stopy procentowej, gdyż całe zadłużenie posiada zmienne oprocentowanie, a inne formy zabezpieczenia (transakcje zabezpieczające) nie są dozwolone. Miasto prowadzi ostrożną politykę budżetową i w budżecie planuje zazwyczaj wydatki na odsetki na wyższym poziomie niż faktycznie są wykonywane, co ogranicza ryzyko stopy procentowej. Zobowiązania i płynność (elastyczność) – ocena „Średnia” Ocena średnia odzwierciedla brak rozwiązań systemowych w Polsce w postaci mechanizmów zapewniających wsparcie płynności JST w sytuacjach awaryjnych ze strony władz centralnych. Od lat płynność Rzeszowa jest bardzo dobra. Miasto nie korzysta z dostępnego kredytu w rachunku bieżącym w wysokości 40 mln zł (limit zostanie podwyższony do 50 mln zł od lipca 2020r.) w banku PKO Bank Polski (WA:PKO) S.A. (który jest jednym z najważniejszych banków na polskim rynku). W 2019r. wolne środki ma rachunkach Miasta (85 mln zł) wraz z dostępnym kredytem w rachunku bieżącym (limit 40 mln zł) znacznie przewyższały roczną obsługę zadłużenia (68 mln zł). Nasz scenariusz ratingowy przewiduje, że wskaźnik pokrycia obsługi zadłużenia środkami pieniężnymi (nadwyżka operacyjna oraz wolne środki w relacji do obsługi zadłużenia w danym roku) w latach 2020-2024 będzie wynosił średnio 2 razy, w porównaniu do 2,9 raza w latach 2015-2019. Zdolność Obsługi Zadłużenia: „a” Zgodnie ze scenariuszem ratingowym w latach 2020-2024 Fitch prognozuje, że wskaźnik spłaty zadłużenia (zadłużenie ogółem netto do nadwyżki operacyjnej) wzrośnie z 7,2 raza w 2019r. do 11,5 raza w w 2020r. z uwagi na decyzje władz centralnych, które wpłyną na prognozowany niski wzrost dochodów podatkowych w 2020r. oraz presję na wydatki w oświacie. W świetle dobrego zarządzania finansowego Miasta Fitch prognozuje poprawę wskaźnika spłaty zadłużenia do 9,5 raza w 2024r., co będzie odpowiadać ocenie „a”. Wskaźnik poziomu zadłużenia Rzeszowa (zadłużenie netto do dochodów operacyjnych) pozostanie mocny, chociaż wzrośnie z około 53% w 2019r. do 67% w 2024r. na skutek realizowanych inwestycji. Wskaźnik ten zrekompensuje nieco słabszy prognozowany syntetyczny wskaźnik pokrycia obsługi zadłużenia (SDSCR, nadwyżka operacyjna do obsługi zadłużenia, liczonego jako 15-letni annuitet), wynoszący około 1,2 raza. W rezultacie wszystkie powyższe wskaźniki uzasadniają ocenę Zdolności Obsługi Zadłużenia na poziomie „a”. CZYNNIKI ZMIANY RATINGU Ratingi Miasta mogą zostać podniesione, jeśli w scenariuszu ratingowym Fitch wskaźnik spłaty zadłużenia poprawi się, trwale wynosząc poniżej 9 lat oraz poprawi się wskaźnik pokrycia obsługi zadłużenia powyżej 1,2. Ratingi Miasta mogą zostać obniżone, jeśli w scenariuszu ratingowym Fitch wskaźnik spłaty zadłużenia będzie się pogarszał w kierunku 12 lat w sposób trwały. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA Założenia i oceny jakościowe: Profil Ryzyka: „Średni” Stabilność dochodów: „Średnia” Zdolność do zwiększania dochodów: „Słaba” Stabilność wydatków: „Średnia” Elastyczność wydatków: „Średnia” Zobowiązania i płynność (stabilność): „Średnia” Zobowiązania i płynność (elastyczność): „Średnia” Zdolność Obsługi Zadłużenia: kategoria „a” Wsparcie: nie dotyczy Asymetryczne czynniki ryzyka: nie dotyczy Założenia ilościowe - specyficzne dla emitenta Scenariusz ratingowy obejmuje przebieg cyklu koniunkturalnego i uwzględnia presję na dochody, wydatki i na ryzyko finansowe. Opiera się na danych z lat 2015–2019 i prognozowanych wskaźnikach na lata 2020–2024. Główne założenia Fitch w scenariuszu ratingowym uwzględniają: - skumulowany średni roczny wzrost dochodów operacyjnych na poziomie 4,3% (11,4% w latach 2015-2019), - skumulowany średni roczny wzrost wydatków operacyjnych na poziomie 4,4% (12,2% w latach 2015-2019), - dochody majątkowe wynoszące średnio 10% dochodów ogółem, a wydatki majątkowe stanowiące średnio 16% wydatków ogółem, - średni koszt długu wzrośnie z 2,1% w 2019r. do 4,0% w roku 2024. RATINGI IDR Samodzielny Profil Kredytowy Rzeszowa (SCP) jest oceniany na poziomie „bbb+”. Odzwierciedla to połączenie „średniego” Profilu Ryzyka oraz Zdolności Obsługi Zadłużenia na poziomie „a”. Nadając SCP uwzględniliśmy także sytuację Miasta na tle innych ocenianych jednostek samorządu terytorialnego w kraju oraz za granicą. Na ostateczny rating IDR Miasta nie miało wpływu żadne asymetryczne ryzyko, ani nadzwyczajne wsparcie ze strony budżetu centralnego. Kwestie środowiskowe, społeczne oraz dotyczące zarządzania O ile nie ujawniono inaczej w niniejszej sekcji, kwestie środowiskowe, społeczne oraz dotyczące ładu korporacyjnego (ESG) są oceniane na 3. Oznacza to, że są one neutralne dla oceny ratingowej lub mają na nią jedynie minimalny wpływ, co wynika z ich charakteru lub sposobu, w jaki są one zarządzane przez jednostkę. Aby uzyskać więcej informacji na temat ocen ESG, odwiedź www.fitchratings.com/esg. PODSUMOWANIE PROTOKOŁU KOMITETU Data komitetu: 3 marca 2020r. Komitet posiadał wystarczające kworum, a członkowie potwierdzili, że są wolni od konieczności wycofania się z udziału w podejmowaniu decyzji. Uzgodniono, że dane były wystarczająco solidne w stosunku do ich istotności. Podczas komitetu nie podniesiono żadnych istotnych kwestii, które nie były zawarte w pierwotnym pakiecie ratingowym. Główne czynniki oceny ratingowej w ramach odpowiednich kryteriów zostały omówione przez członków komitetu. Decyzja w sprawie ratingu przedstawiona w powyższym komentarzu dotyczącym ratingu odzwierciedla dyskusję podczas komitetu ratingowego. Charakter współpracy Powyższe ratingi zostały nadane lub zaktualizowane na zlecenie podmiotu ocenianego / emitenta lub podmiotów z nim powiązanych. Ewentualne odstępstwa od tej reguły zostały wymienione poniżej: Rzeszow, City of; Long Term Issuer Default Rating; Affirmed; BBB+; RO:Sta ----; Local Currency Long Term Issuer Default Rating; Affirmed; BBB+; RO:Sta ----; National Long Term Rating; Affirmed; AA(pol); RO:Sta Contacts: Primary Rating Analyst Renata Dobrzynska, PhD Director +48 22 338 6282 Fitch Polska SA Krolewska 16, 00-103 Warsaw Secondary Rating Analyst Michal Ochijewicz, Analyst +48 22 338 6285 Committee Chairperson Guilhem Costes, Senior Director +34 91 076 1986
Media Relations: Athos Larkou, London, Tel: +44 20 3530 1549, Email: athos.larkou@thefitchgroup.com; Malgorzata Socharska, Warsaw, Tel: +48 22 338 6281, Email: malgorzata.socharska@fitchratings.com. Additional information is available on www.fitchratings.com Applicable Criteria National Scale Ratings Criteria (pub. 18 Jul 2018) https://www.fitchratings.com/site/re/10038626 Rating Criteria for International Local and Regional Governments (pub. 13 Sep 2019) https://www.fitchratings.com/site/re/10087140 Additional Disclosures Solicitation Status https://www.fitchratings.com/site/pr/10113538#solicitation Endorsement Policy https://www.fitchratings.com/regulatory WSZYSTKIE RATINGI FITCH PODLEGAJA PEWNYM OGRANICZENIOM ORAZ WYLACZENIOM ODPOWIEDZIALNOSCI. PROSIMY O ZAPOZNANIE SIE Z TYMI OGRANICZENIAMI I WYLACZENIAMI ODPOWIEDZIALNOSCI NA STRONIE FITCH: HTTPS://WWW.FITCHRATINGS.COM/UNDERSTANDINGCREDITRATINGS. PONADTO, NA STRONIE AGENCJI „ WWW.FITCHRATINGS.COM. ” ZNAJDUJA SIE PUBLICZNIE DOSTEPNE DEFINICJE RATINGÓW ORAZ ZASADY ICH STOSOWANIA. OPUBLIKOWANE TAM RATINGI, KRYTERIA ORAZ METODYKI SA W KAZDEJ CHWILI DOSTEPNE. NA STRONIE AGENCJI W SEKCJI „CODE OF CONDUCT” ZNAJDUJA SIE DOKUMENTY: CODE OF CONDUCT, CONFIDENTIALITY, CONFLICTS OF INTEREST, AFFILIATE FIREWALL, COMPLIANCE, A TAKZE INNE ODPOWIEDNIE DOKUMENTY DOTYCZACE POLITYK I PROCEDUR STOSOWANYCH PRZEZ FITCH. FITCH MÓGL RÓWNIEZ ZREALIZOWAC INNA, DOZWOLONA POD OBECNYMI REGULACJAMI, USLUGE TEMU OCENIANEMU EMITENTOWI LUB POWIAZANYM Z NIM PODMIOTOM TRZECIM. DALSZE INFORMACJE DOTYCZACE TEJ USLUGI RATINGOWEJ, DLA KTÓREJ ANALITYK WIODACY JEST UMIEJSCOWIONY W PODMIOCIE ZAREJESTROWANYM W UE, MOZNA ZNALEZC NA STRONIE EMITENTA NA STRONIE INTERNETOWEJ FITCH. Copyright © 2020 Fitch, Inc., Fitch Ratings Ltd. i jego podmioty zależne. 33 Whitehall Street, NY, NY 10004. Telefon: 1-800-753-4824, (212) 908-0500. Fax: (212) 480-4435. Kopiowanie lub wykorzystywanie w całości lub w części bez zgody jest zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone. W procesie nadawania i utrzymywania ratingów, jak również tworzeniu innych raportów (łącznie z informacjami o prognozach), Fitch bazuje na faktycznych informacjach otrzymanych od emitentów i underwriterów i innych źródeł, które według Fitch są wiarygodne. Fitch przeprowadza rozsądne badanie faktycznych informacji, na których bazuje, zgodnie ze swoją metodyką oraz otrzymuje rozsądne potwierdzenie tych informacji w niezależnych źródłach, w miarę dostępności tych źródeł dla danego papieru wartościowego lub w danej jurysdykcji. Sposób weryfikacji faktów przez Fitch i zakres otrzymanej weryfikacji od stron trzecich będzie się różnić w zależności od charakteru danego papieru wartościowego i jego emitenta, wymogów i zwyczajów w jurysdykcji, w ramach której oceniany papier jest oferowany sprzedawany i/lub jest zlokalizowany emitent, dostępności i charakteru odpowiednich informacji publicznych, dostępu do Zarządu emitenta i jego doradców, dostępności do istniejących wcześniej informacji stron trzecich takich jak: raporty audytorów, zatwierdzone listy z procedurami, oceny, raporty aktuarialne, raporty inżynieryjne, opinie prawne oraz innych raportów sporządzonych przez strony trzecie, dostępności niezależnych i kompetentnych źródeł weryfikujących w związku z konkretnym papierem wartościowym lub w danej jurysdykcji z której pochodzi emitent oraz szeregu innych czynników. Podmioty/osoby wykorzystujące ratingi Fitch powinni zrozumieć, że ani dokładniejsza weryfikacja faktów, ani jakakolwiek weryfikacja przez strony trzecie nie gwarantuje, że wszystkie informacje, na których bazuje Fitch w procesie nadania ratingu będą dokładne i kompletne. Ostatecznie, to emitent i jego doradcy są odpowiedzialni za dokładność informacji, które przekazują Fitch oraz rynkowi w dokumentach oferujących i innych raportach. W procesie nadawania ratingów Fitch musi polegać na pracy ekspertów, takich jak: niezależni audytorzy, jeśli chodzi o sprawozdania finansowe oraz prawnicy w zakresie kwestii prawnych i podatkowych. Ponadto, ratingi oraz prognozy dotyczące informacji finansowych oraz innych informacji z natury rzeczy dotyczą zdarzeń przyszłości i bazują na założeniach i oczekiwaniach dotyczących zdarzeń w przyszłości, które z natury rzeczy nie mogą zostać zweryfikowane jako fakty. W efekcie, pomimo jakiejkolwiek weryfikacji teraźniejszych faktów, na rating mogą wpływać przyszłe zdarzenia czy warunki, które nie zostały wzięte pod uwagę w momencie nadania lub potwierdzenia ratingu. Informacje zawarte w tym raporcie są prezentowane w oryginalnej postaci, bez żadnych gwarancji, a Fitch nie gwarantuje, że raport lub jakakolwiek jego zawartość spełni jakiekolwiek oczekiwania odbiorcy raportu. Rating nadany przez Fitch jest opinią o wiarygodności kredytowej papieru wartościowego. Ta opinia jest oparta na kryteriach i metodykach, które Fitch ciągle ocenia i aktualizuje. Z tego względu, ratingi są pracą zbiorową w ramach Fitch i żadna osoba ani grupa osób nie jest samodzielnie za nie odpowiedzialna. Rating nie odzwierciedla ryzyka poniesienia strat na skutek innych ryzyk niż ryzyko kredytowe chyba, że ryzyka takie zostały dokładnie przedstawione. Fitch nie jest zaangażowany w oferowanie lub sprzedaż jakichkolwiek papierów wartościowych. Wszystkie raporty Fitch są pracą zbiorową. Konkretne osoby wskazane w tych raportach brały udział w opracowywaniu opinii w nich zawartych, ale nie są jedynymi za nie odpowiedzialnymi. Osoby te zostały wskazane jedynie jako osoby do kontaktu. Raport prezentujący rating nadany przez Fitch nie jest prospektem ani nie zastępuje informacji zebranych, sprawdzonych i przedstawianych inwestorom przez emitenta i jego agenta w związku ze sprzedażą papierów dłużnych. Ratingi mogą być zmienione lub wycofane w każdej chwili z różnych powodów i jest to suwerenna decyzja Fitch'a. Fitch nie oferuje żadnego doradztwa inwestycyjnego. Ratingi nie stanowią rekomendacji kupna, sprzedaży lub trzymania jakichkolwiek papierów wartościowych. Ratingi nie komentują poprawności cen rynkowych, przydatności jakiegokolwiek papieru wartościowego dla danego inwestora, charakterystyki zwolnień podatkowych lub zobowiązań podatkowych związanych z płatnościami z danym papierem wartościowym. Fitch otrzymuje wynagrodzenie od emitentów, ubezpieczycieli, gwarantów, innych instytucji oraz organizatorów za usługi ratingowe. Opłaty te zazwyczaj zamykają się w przedziale od 1.000 USD do 750.000 USD (lub równowartości tej kwoty w innych walutach) za emisję. W niektórych wypadkach Fitch ocenia wszystkie lub dużą część emisji danego emitenta, lub ubezpieczonych lub gwarantowanych przez danego ubezpieczyciela lub gwaranta, w ramach jednej opłaty rocznej. Taka opłata kształtuje się w przedziale od 10.000 USD do 1.500.000 USD (lub równowartość tej kwoty w innych walutach). Nadanie, publikacja i dystrybucja ratingu przez Fitch nie stanowi zgody Fitch'a do używania jego nazwy w roli eksperta w związku z jakąkolwiek rejestracją w ramach przepisów o publicznym obrocie papierów wartościowych w USA, ustawy „Financial Services and Markets Act” z 2000 roku w Wielkiej Brytanii (United Kingdom) lub podobnych praw i regulacji w każdym innym państwie. Z powodu relatywnej efektywności elektronicznej publikacji i dystrybucji, analizy Fitch mogą być dostępne dla prenumeratorów tych wersji do 3 dni wcześniej niż dla prenumeratorów wersji drukowanej. Informacja dotycząca tylko Australii, Nowej Zelandii, Tajwanu, Korei Południowej: Fitch Australia Pty Ltd posiada licencję na świadczenie usług finansowych w Australii (Australian Financial Services Licence no. 337123), upoważniającą do przyznawania ratingów kredytowych tylko klientom hurtowym (wholesale clients). Informacje o ratingach kredytowych publikowane przez Fitch nie są przeznaczone do wykorzystywania przez osoby, które są klientami detalicznymi w rozumieniu ustawy Corporations Act 2001.