Niedawno napisaliśmy artykuł pod tytułem Japan’s Lost Decades, aby lepiej zrozumieć, dlaczego japoński PKB jest mniejszy niż w 1995 r. i dlaczego tamtejszy rynek akcji potrzebował 35 lat, aby ustanowić niedawny rekord.
Wielu ekspertów twierdzi, że Stany Zjednoczone podążają drogą Japonii. Ścieżka ta obejmuje stagnację gospodarki, ogromny dług publiczny i bank centralny, który musi zdominować rynki finansowe, aby utrzymać gospodarkę i rynki finansowe na powierzchni.
Opinia ta jest uzasadniona. Rząd Stanów Zjednoczonych ma nadmierne zadłużenie i coraz bardziej zaniedbuje zarządzanie swoim budżetem. Ponadto, stopa wzrostu gospodarczego kraju od trzydziestu lat wykazuje tendencję spadkową, a dominacja fiskalna staje się normą, a nie wyjątkiem.
-----------------------------------
Szukasz akcji z szansą na wysokie wzrosty? Gotowych strategii inwestowania na giełdzie, modeli wspartych AI, wartości godziwej spółek polskiego parkietu?
Subskrypcja miesięczna na aplikację to jedyne '8,54EUR' z KODEM PROM23 na subskrypcję roczną i dwuletnią.
Akcje niedowartościowane, pełen portfel największych ekspertów inwestowania, portfele rebalansowane co miesiąc - nie możesz tego przegapić!
-----------------------------------
Choć być może znajdujemy się na podobnej ścieżce, co Japonia, nie jesteśmy na niej aż tak daleko. Istnieje wiele różnic między Japonią a Stanami Zjednoczonymi, które warto wziąć pod uwagę.
Wszystkie bańki aktywów nie są takie same
U podstaw obecnych problemów Japonii leżą ogromne bańki na rynku nieruchomości i akcji, które pękły w 1989 roku.
Aby docenić ogrom tych baniek, warto zapoznać się z poniższym artykułem Bena Carlsona The Biggest Asset Bubble In History.
W latach 1956-1986 ceny gruntów w Japonii wzrosły 5000%, mimo że ceny konsumpcyjne podwoiły się w tym czasie.
Do 1990 r. japoński rynek nieruchomości był wyceniany na 4 razy więcej niż nieruchomości w Stanach Zjednoczonych, mimo że był 25 razy mniejszy pod względem powierzchni i miał 200 milionów mniej ludzi.
Samo Tokio było na równi z USA pod względem wartości nieruchomości.
Szacuje się, że w szczytowym momencie rynkowym tereny Pałacu Cesarskiego były warte więcej niż cała wartość nieruchomości w Kalifornii lub Kanadzie.
Istniało ponad 20 klubów golfowych, do których przystąpienie kosztowało ponad milion dolarów.
W 1989 r. wskaźnik P/E na stronie Nikkei wynosił 60-krotność 12-miesięcznych zysków.
W 1980 r. Japonia odpowiadała za 15% światowej kapitalizacji giełdowej. Do 1989 r. stanowiła 42% światowych rynków akcji.
W latach 1970-1989 japońskie spółki o dużej kapitalizacji zyskiwały ponad 22% rocznie. Małe spółki zyskiwały blisko 30% rocznie. Przez 20 lat!
Udział akcji w japońskim PKB wzrósł z 29% w 1980 roku do 151% w 1989 roku.
Japoński wskaźnik CAPE wynosił prawie 100x, czyli ponad dwukrotnie więcej niż w Stanach Zjednoczonych w szczytowym okresie bańki internetowej.
Z wstrząsem wtórnym można było poradzić sobie na wiele sposobów, ale w istocie sprowadzał się on do tego, czy zapłacić wysoką cenę w krótkim okresie, czy też rozłożyć koszty na dziesięciolecia. Wybrano to drugie rozwiązanie, ratując swoje banki i polegając na ogromnych wydatkach rządowych w celu ocieplenia gospodarki.
W ciągu ostatnich 25 lat pękły również amerykańskie bańki dot-com i subprime. Bańki te, choć kosztowne ekonomicznie, były niewielkie w bledły przy japońskich.
Sektor bankowy
Bańki na rynku nieruchomości i akcji były wspierane przez ogromną dźwignię finansową w postaci pożyczek bankowych. Kiedy wartość aktywów gwałtownie spadła, wspierający je dług był często bezwartościowy. System bankowy załamałby się, gdyby banki odpisały nieściągalne kredyty. Celem rządu było utrzymanie systemu bankowego z dala od niebezpieczeństwa. Zasadniczo banki nie musiały uznawać strat. Jednak kredyty zagrożone nadal znajdowały się w ich księgach, znacznie ograniczając ich możliwości udzielania pożyczek.
Dodatkowym czynnikiem paraliżującym banki była polityka monetarna BOJ, która przez długi czas utrzymywała stopy procentowe na poziomie zerowym i poniżej zera. Rezultatem była płaska krzywa dochodowości. Oprócz ograniczonej zdolności do udzielania pożyczek, polityka BOJ poważnie zmniejszyła zachętę finansową do udzielania pożyczek. Japońska gospodarka sektora prywatnego nie mogłaby przyczynić się do wzrostu w takim stopniu, w jakim byłoby to możliwe, gdyby sektor bankowy był zdrowy i zachęcany do udzielania pożyczek.
Z drugiej strony, banki amerykańskie są zdrowe i dobrze dokapitalizowane. Co więcej, Fed jest bardzo dobrze poinformowana o ilości rezerw w systemie bankowym i jest gotowa zapewnić ich więcej, gdy zajdzie taka potrzeba. Rezerwy to paliwo, którego banki potrzebują do udzielania pożyczek.
Poniższy wykres porównuje marżę odsetkową netto dla banków japońskich i amerykańskich, aby pokazać, o ile większa jest zachęta finansowa do udzielania pożyczek w porównaniu z ich japońskimi konkurentami.
O ile nie dojdzie do poważnego kryzysu finansowego, nie ma powodu, by oczekiwać, że banki amerykańskie będą tak ograniczone, jak banki japońskie.
Kapitalizm kierowany przez państwo
Jak wspomniano w poprzedniej sekcji, japońskie banki miały minimalną zdolność do udzielania pożyczek przez większość ostatnich 35 lat. W wyniku ich statusu zombie, to rząd był w dużym stopniu zobowiązany do promowania wzrostu gospodarczego. W związku z tym rząd odgrywał znacznie bardziej znaczącą rolę w zarządzaniu gospodarką niż jest to typowe dla gospodarki kapitalistycznej.
Kluczowym założeniem kapitalizmu jest to, że gdy wolny rynek ustala ceny w oparciu o podaż i popyt na towary i usługi, może najbardziej efektywnie alokować zasoby do ich najbardziej produktywnych zastosowań. Zazwyczaj najbardziej produktywne wykorzystanie zasobów przynosi korzyści dla wzrostu gospodarczego i pozwala na wyższe płace i szeroką dystrybucję bogactwa. Ingerencja rządu zmniejsza wartość kapitalizmu, ponieważ kapitał często nie jest wykorzystywany w najbardziej produktywny sposób.
Polityka po II wojnie światowej
Po II wojnie światowej Japonia podążała ścieżką kapitalizmu, ale była kierowana przez państwo. Było to prawdopodobnie konieczne w dekadzie lub dwóch po wojnie, ponieważ kraj był fizycznie i emocjonalnie zdewastowany. Japonia odniosła ogromne korzyści z rządowego nacisku na szybką industrializację i rozwój gospodarczy. Jednak dzięki luźnej polityce pieniężnej, deregulacji finansowej, zachętom podatkowym i wydatkom na infrastrukturę, polityka ta odegrała kluczową rolę w nadmuchiwaniu baniek na rynku nieruchomości i akcji.
Po bańce rząd został wezwany do stymulowania gospodarki. Ich ingerencja ostatecznie doprowadziła do nieproduktywnej alokacji zasobów, co w dłuższej perspektywie prawdopodobnie zmniejszyło aktywność gospodarczą, przedłużając tym samym ich słabość.
Forma kapitalizmu w Stanach Zjednoczonych nie jest tak czysta, jak mogłaby być, ale nie jest tak dyktowana jak w Japonii. Fed i rząd obniżają wartość kapitalizmu i z pewnością sprzyjają spekulacjom i dźwigni finansowej. Nie stworzyli jednak jeszcze polityki, która wywołałaby bańki w takim stopniu, jak Japonia w latach 80. ubiegłego wieku.
Jen kontra światowa waluta rezerwowa
Dolar amerykański jest światową walutą rezerwową, co wiąże się z ogromnymi korzyściami i komplikacjami. W naszym artykule Our Currency The World’s Problem omawiamy wartość waluty rezerwowej dla Stanów Zjednoczonych.
Zagraniczne kraje gromadzą i wydają dolary poprzez handel. Trzymają dodatkowe dolary pod ręką, aby zarządzać swoimi gospodarkami i ograniczać wstrząsy finansowe. Te dolary, znane, jako nadwyżki rezerw, są inwestowane głównie w inwestycje denominowane w USD, począwszy od depozytów bankowych po amerykańskie skarbowe papiery wartościowe i szeroką gamę innych finansowych papierów wartościowych. Wraz z rozwojem globalnej gospodarki i zwiększeniem wymiany handlowej pojawiło się zapotrzebowanie na dodatkowe dolary. W rezultacie rezerwy dolarowe rosły i były pożyczane z powrotem gospodarce amerykańskiej.
Sprawiając, że świat jest jeszcze bardziej zależny od dolara, wiele zagranicznych krajów i firm emituje dług denominowany w dolarach amerykańskich, aby lepiej ułatwić handel i skorzystać z płynnych amerykańskich rynków kapitałowych.
Najważniejsze jest to, że Stany Zjednoczone mają stałe źródło kapitału do finansowania naszych długów, wspierania naszych rynków aktywów i pobudzania gospodarki. Jen japoński nie zapewnia takich korzyści Japonii.
Inne czynniki
W artykule "Japan’s Lost Decades" omawiamy japońskie wyzwania demograficzne. Podsumowując, Japonia ma starzejącą się populację z niskim wskaźnikiem urodzeń i niewielkim wskaźnikiem imigracji. Te i inne czynniki doprowadziły do spadku liczby ludności, co wpływa na wzrost gospodarczy. Podczas gdy Stany Zjednoczone również borykają się z przeciwnościami demograficznymi, które mają i będą miały negatywny wpływ na wzrost gospodarczy, to nie są one tak wyraźne jak w Japonii.
Stany Zjednoczone mają znacznie większą i bardziej zróżnicowaną gospodarkę. Dzieje się tak po części dlatego, że jesteśmy bogaci w zasoby naturalne. Gospodarka USA obejmuje szeroki zakres branż, w tym technologię, finanse, produkcję, rolnictwo i usługi. Z kolei gospodarka Japonii koncentruje się głównie na produkcji i eksporcie.
Rozmaite różnice kulturowe również kształtują politykę gospodarczą i wpływają na zachowania konsumentów i firm. Kultura biznesowa w Japonii charakteryzuje się dożywotnimi umowami o pracę i bliskimi relacjami między korporacjami i bankami (keiretsu). Populacja Japonii kładzie nacisk na konsensus i harmonię. Z kolei Stany Zjednoczone mają bardziej konkurencyjną kulturę, skoncentrowaną bardziej na jednostce, niż na narodzie.
Podsumowanie
Nadchodzi dominacja fiskalna, w ramach której Rezerwa Federalna musi pomagać Skarbowi Państwa w finansowaniu długów po rozsądnych kosztach. Japonia polegała na dominacji fiskalnej przez 35 lat. Jest to jedna z kilku wskazówek, że Stany Zjednoczone podążają ścieżką Japonii.
Jednak, jak już pisaliśmy, nasze narody charakteryzują znaczące różnice. Choć możemy podążać ścieżką podobną do japońskiej, nasze drogi będą się różnić. Ponieważ nie zaszliśmy tak daleko jak Japonia, mamy czas na wyciągnięcie wniosków i naprawienie błędów. Czy tak się stanie?
------------------------
Tu znajdziesz: notowania indeksów giełdowych na GPW i indeksów giełd na całym świecie.
Najpopularniejsze akcje w Polsce i w Stanach Zjednoczonych
Najpopularniejsze akcje w Polsce i w Stanach Zjednoczonych