(PAP) Decyzja o przystąpieniu Polski do strefy euro powinna być poprzedzona przemyślanym programem reform, prowadzących do poprawy fundamentów gospodarki oraz dostosowania ich do uwarunkowań związanych z charakterystyką strukturalną innych krajów strefy euro - wynika z raportu NBP "Ekonomiczne wyzwania integracji Polski ze strefą euro".
W raporcie zaznaczono, że analizy przeprowadzone w NBP przed kryzysem finansowym wskazują na przewagę korzyści nad kosztami przyjęcia euro, jednak doświadczenia ostatniego kryzysu wskazują, że scenariusz przyspieszenia tempa wzrostu PKB należy traktować wyłącznie jako szansę związaną z przyjęciem wspólnej waluty.
"Okazało się, że w wyniku fragmentacji rynków finansowych, prowadzącej do wzrostu kosztów obsługi zadłużenia publicznego oraz utrudniającej dostęp do finansowania bankowego gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom, w części krajów strefy euro obserwowane było zwiększenie amplitudy wahań aktywności gospodarczej" - napisano.
"Ponadto analiza tendencji od momentu powstania strefy euro pokazuje, że integracja rynków finansowych oraz spadek stóp procentowych po przyjęciu euro niosą ryzyko narastania nierównowag makroekonomicznych, np. w postaci bańki na rynku nieruchomości" - dodano.
Według autorów raportu powyższe obserwacje pokazują, że szacunki bilansu korzyści i kosztów przyjęcia euro są obarczone zdecydowanie większą niepewnością, niż sądzono przed kryzysem.
"W tym kontekście scenariusz przyspieszonego wzrostu po przyjęciu wspólnej waluty powinno się traktować jako szansę, którą należy umieć wykorzystać" - napisano.
POTRZEBNA SZERSZA DYSKUSJA NA TEMAT PROGRAMU REFORM
W raporcie podkreślono, że decyzja o przystąpieniu do strefy euro powinna być połączona z szerszą dyskusją na temat niezbędnych reform strukturalnych, które wzmocniłyby fundamenty polskiej gospodarki.
Autorzy raportu zastrzegają, że rozważania zawarte w raporcie oparte są w dużej mierze na analizie doświadczeń krajów strefy euro z ostatnich piętnastu lat. Według autorów raportu wskazują one, że wykorzystanie szansy na trwałe przyspieszenie wzrostu gospodarczego oraz wzrostu zamożności społeczeństwa po przyjęciu euro w dużym stopniu zależy od stopnia przygotowania polskiej gospodarki do funkcjonowania w ramach wspólnej polityki pieniężnej.
"Z tego względu wskazane jest, aby decyzja o przystąpieniu do strefy euro była poprzedzona przemyślanym programem reform, prowadzących do poprawy fundamentów polskiej gospodarki oraz dostosowania ich do uwarunkowań związanych z charakterystyką strukturalną innych krajów strefy euro" - napisano.
WYZWANIA
W raporcie wskazano na wyzwania, jakie łączą się obecnie z przystąpieniem do strefy euro. Autorzy raportu wskazują m.in., że Polska jest krajem o relatywnie niskim poziomie PKB per capita oraz relatywnie niskim poziomie cen.
"Po przystąpieniu do strefy euro poziom stopy procentowej ustalanej przez EBC może się okazać zbyt niski w stosunku do potrzeb polskiej gospodarki, co będzie groziło narastaniem nierównowag makroekonomicznych, m.in. w postaci bańki na rynku nieruchomości. Ryzyko powstania bańki jest zwiększane przez niski stopień rozwoju prywatnego rynku wynajmu" - napisano.
Jako wyzwanie wskazano także umiarkowaną konkurencyjność strukturalną.
"Konkurencyjność polskiej gospodarki bazuje obecnie w dużym stopniu na niskich kosztach pracy. Konwergencja wynagrodzeń oznacza konieczność wykształtowania pozacenowych źródeł konkurencyjności, m.in. poprzez wzrost innowacyjności" - napisano.
Kolejne to odmienna struktura gospodarki.
"Aktualnie struktura polskiej gospodarki jest istotnie różna od struktur głównych gospodarek strefy euro. Dotyczy to przede wszystkim charakterystyki rynku pracy (m.in. jego wysoka elastyczność, częściowo oparta na dualizmie) oraz rynku nieruchomości (m.in. niski stopień rozwoju rynku wynajmu oraz dominacja kredytów o zmiennej stopie procentowej)" - napisano.
"Jak pokazują doświadczenia krajów peryferyjnych, tego typu rozbieżności mogą prowadzić do sytuacji, w której wspólna polityka pieniężna nie będzie dopasowana do sytuacji cyklicznej w kraju" - dodano.
W raporcie podkreśla się także niewystarczającą efektywność wybranych mechanizmów dostosowawczych.
"Dla kraju będącego częścią strefy euro bardzo ważne jest wykształcenie alternatywnych mechanizmów, które pozwalałyby na powrót do równowagi w przypadku wystąpienia zaburzeń. W tym zakresie warto wskazać, że obecne poziomy długu publicznego oraz deficytu strukturalnego ograniczają możliwość prowadzenia antycyklicznej polityki fiskalnej, zaś nadmierny poziom wybranych regulacji zmniejsza szybkość realokacji czynników produkcji oraz dostosowań cenowych w sektorze usług" - napisano.
POLITYKA MAKROOSTROŻNOŚCIOWA NIE ZASTĄPI AUTONOMICZNEJ POLITYKI PIENIĘŻNEJ
W raporcie zaznaczono, że zarówno proces podejmowania decyzji, jak i oddziaływanie polityki makroostrożnościowej na gospodarkę są bardziej rozciągnięte w czasie niż w przypadku polityki pieniężnej.
"Tym samym polityka makroostrożnościowa powinna być traktowana jako mechanizm prewencyjny w ograniczaniu ryzyka narastania nierównowag finansowych, nie zaś jako narzędzie substytucyjne względem polityki pieniężnej" - napisano.
"Ponadto przedstawione rozważania na temat skuteczności polityki makroostrożnościowej sugerują, że powinna ona być wdrażana na poziomie krajowym, zaś nadmierne dążenie do harmonizacji może prowadzić do ograniczenia jej efektywności" - dodano.
PROBLEM APRECJACJI I PRESJI INFLACYJNEJ
W raporcie wskazuje się, że po przystąpieniu do strefy euro presja na aprecjację kursu realnego, wynikającą z konwergencji realnej, będzie objawiała się wyższą inflacją.
"Realna aprecjacja może odbywać się poprzez aprecjację nominalnego kursu walutowego bądź wyższą inflację. W kraju należącym do unii walutowej realna aprecjacja kursu wymiany w stosunku do partnerów z tego samego obszaru walutowego może przebiegać jedynie poprzez dostosowania cen" - napisano.
"Z powyższych względów, można się spodziewać, że konwergencja poziomu PKB per capita, ze względu na występowanie +Penn effect+, będzie powodować dodatkową presję inflacyjną w Polsce" - dodano.
Obliczenia autorów raportu NBP wskazują, że skala dodatkowej presji inflacyjnej – która zależy od założonego tempa konwergencji realnej – może wynosić od 0,8 do 2,4 pkt. proc.
"(...) w scenariuszu bazowym (2-procentowe tempo konwergencji) można oczekiwać, że tempo aprecjacji kursu realnego, a tym samym dodatkowa presja inflacyjna, będzie wynosić 1,6 proc. rocznie" - napisano.