W czwartek prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ogłosił, że wszczął postępowanie w sprawie zawyżonych cen paliw pod koniec 2022 roku. Sprawa dotyczy głównie PKN Orlen. Jak podkreśla, będzie to postępowanie wyjaśniające, które „toczy się w sprawie, a nie przeciwko” i odnosi się ogólnie do rynku paliw w Polsce.
UOKiK sprawdza rynek paliwowy
Po tym, jak na początku stycznia wyszło na jaw, że PKN Orlen podwyższało ceny paliw pomimo niższej ceny na światowych rynkach, sprawą na wniosek między innymi koalicji Obywatelskiej i niektórych samorządowców zainteresował się UOKiK. Sprawa wywołała niemały skandal, zwłaszcza że prezes firmy Daniel Obajtek bez mrugnięcia okiem przyznał się do zawyżania cen, tłumacząc, iż działania miały cel zapobiegawczy. Jak twierdzi, nie chciał on, by konsumenci doznali szoku cenowego po styczniowym powrocie 23-procentowego VAT-u. Wniosek do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydawał się czymś naturalnym, pozostała jednak wątpliwość, czy organ ten, będąc jakby na to nie patrzeć blisko powiązany z rządem, rzetelnie zajmie się sprawą.
Jak oświadczył prezes UOKiK Tomasz Chróstny, wyjaśnienie sprawy będzie obejmować cały rynek paliwowy, a urząd sprawdzić ma, czy nie doszło tutaj do nadużywania pozycji dominującej. Jak twierdził na konferencji prasowej, urząd zwróci się do największych podmiotów, odpowiedzialnych za rynek paliw w Polsce o dane, jakie były podstawą do kształtowania się cen przed podwyżką VAT. W pierwszej kolejności zapytania zostały skierowane do PKN Orlen, jako podmiotu, który posiada największy udział w rynku.
Jak Orlen zawyżał ceny pod koniec stycznia
O zawyżaniu cen przez PKN Orlen zrobiło się głośno na początku stycznia, kiedy z poziomu 8-procentowego VAT-u, ponownie podwyższono go do 23 procent. Wtedy to ceny na stacjach… ani ni drgnęły, natomiast pod koniec grudnia 2022 firma obniżyła hurtowe ceny paliw o 12 procent. Wraz z początkiem roku podwyższono też opłatę paliwową o 13 procent.
O tym, że Orlen może pompować ceny paliw, media pisały jednak już od ponad miesiąca, kiedy zaczęto porównywać ceny benzyny i oleju napędowego na światowych rynkach. Dodatkowo sam Daniel Obajtek zapowiedział, że po 1 stycznia, paliwa będą kosztować tyle samo, co przed podwyżką VAT-u.
Zapytany o kwestię zawyżania cen paliw, pomimo znacznie niższej ceny na rynkach światowych, prezes PKN Orlen Daniel Obajtek powiedział, że jest „to koncern multienergetyczny, ma za zadanie stabilizować ceny w kraju”.
Gdybyśmy nie komunikowali wcześniej, że zrobimy wszystko, by ceny utrzymać, na polskich stacjach paliw mielibyśmy panikę – powiedział. – Zbudowaliśmy koncern, który może stabilizować ceny.(…) Koncern prowadzi odpowiedzialną politykę dla dobra Polaków.
Jednocześnie, oskarżenia o monopol na rynku paliw, które posypały się w ostatnich dniach między innymi ze strony samorządowców, Orlen zbywa stwierdzeniem, że gdyby takie zagrożenie faktycznie istniało, to Komisja Europejska nie zgodziłaby się na niedawną fuzję firmy z Lotosem (WA:LTSP). Jak zauważa Business Insider, pozycja dominująca to nie to samo, co monopol.
O ile jednak Orlen posiada jedynie około 24 procent stacji paliw w Polsce, co nie może stawiać go w pozycji dominującej, to jak wynika z obliczeń, które firma sama chętnie przedstawia, jej udział w polskim rynku pod kątem sprzedaży detalicznej i hurtowej to łącznie około 56 procent.
Notowania PKN Orlen
Orlen to polski koncern naftowy, którego kapitalizacja wynosi obecnie 72,51 miliardy złotych. Największe zyski spółka notuje do tej pory ze sprzedaży oleju napędowego, benzyny i ciężkiego oleju opałowego. PKN Orlen posiada cztery rafinerie ropy naftowej – jedną w Polsce, dwie w Czechach i jedną na Litwie.
Jeśli chodzi o notowania giełdowe, rok 2022 nie był dla firmy specjalnie udany. W połowie października 2021 wykres zaczął spadać i ubiegły rok tę tendencję raczej podtrzymał. W październiku tego roku notowania zaczęły rosnąć, ale po ogłoszeniu informacji o kontroli UOKiK, akcje znów potaniały.
Podsumowanie:
Choć Daniel Obajtek tłumaczy, że podwyższył ceny dla dobra Polaków, to wybieg ten najwidoczniej nie okazał się tak intratny dla samego Orlenu (WA:PKN). Wiele zależy od tego, co zrobi z postępowaniem UOKiK, i czy ze zdobytych informacji urząd wyciągnie jakieś konsekwencje. Na ten moment widzimy, że akcje Orlenu spadają, a przedsiębiorcy i osoby prywatne, które przepłaciły na stacjach koncernu w ostatnich miesiącach, są, mówiąc delikatnie, mocno poirytowani.