Pandemia i strukturalne zmiany na europejskim rynku motoryzacyjnym zwiększyły popyt na baterie samochodowe produkowane w Polsce. W 2020 r. eksport akumulatorów litowo-jonowych był największym rocznym wzrostem sprzedaży zagranicznej pojedynczej pozycji w statystyce polskiego handlu zagranicznego. Pomimo bardzo głębokiego spadku eksportu w kwietniu i maju 2020 r., w IV kwartale polskim eksporterom udało się odrobić większość strat poniesionych w trakcie pierwszej fali pandemii. W ostatnich trzech miesiącach ubiegłego roku wartość eksportu zwiększyła się o 7,9 proc. rdr, co pozwoliło na to, że wartość eksportu z Polski w całym 2020 r. wyniosła 237 mld euro (wg danych opublikowanych przez Eurostat). Była więc tylko o 0,6 proc. mniejsza w porównaniu z 2019 r. Skala spadku polskiego eksportu okazała się więc znacznie mniejsza zarówno w porównaniu z oczekiwaniami z poprzednich miesięcy, jak i spadkami eksportu obserwowanymi w większości krajów Unii Europejskiej. Eksport ogółem krajów Unii w 2020 r. zmniejszył się bowiem o ponad 8 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim, a wiele krajów odnotowało spadki dwucyfrowe.
Pomimo bardzo głębokiego spadku eksportu w kwietniu i maju 2020 r., w IV kwartale polskim eksporterom udało się odrobić większość strat poniesionych w trakcie pierwszej fali pandemii. W ostatnich trzech miesiącach ubiegłego roku wartość eksportu zwiększyła się o 7,9 proc. rdr, co pozwoliło na to, że wartość eksportu z Polski w całym 2020 r. wyniosła 237 mld euro (wg danych opublikowanych przez Eurostat). Była więc tylko o 0,6 proc. mniejsza w porównaniu z 2019 r. Skala spadku polskiego eksportu okazała się więc znacznie mniejsza zarówno w porównaniu z oczekiwaniami z poprzednich miesięcy, jak i spadkami eksportu obserwowanymi w większości krajów Unii Europejskiej. Eksport ogółem krajów Unii w 2020 r. zmniejszył się bowiem o ponad 8 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim, a wiele krajów odnotowało spadki dwucyfrowe.
Pandemia przyspieszyła zmiany w popycie zagranicy
Pandemia z jednej strony sprzyjała wzrostowi zapotrzebowania na dobra konsumpcyjne, z drugiej strony w wyniku ograniczenia mobilności oraz zwiększenia niepewności pogłębił się kryzys w branży motoryzacyjnej. Część zmian należy także przypisać nowym trendom rozwojowym. Należy do nich szybki wzrost elektromobilności, którego odzwierciedleniem jest wyraźne przesunięcie się popytu w Europie Zachodniej w stronę samochodów elektrycznych i hybrydowych.
Rok 2020 r. przyniósł zasadniczą zmianę na europejskim rynku motoryzacyjnym. W warunkach silnego zmniejszenia popytu na samochody osobowe nastąpił wyraźny wzrost sprzedaży samochodów elektrycznych oraz hybrydowych, w których mają zastosowanie akumulatory litowo-jonowe. Według Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów (ACEA) w 2020 r. w Unii Europejskiej sprzedano o 3 mln samochodów osobowych mniej (24 proc.) w porównaniu z 2019 r. Był to więc bezprecedensowy spadek. Najsilniej zmniejszyła się sprzedaż aut z silnikami benzynowymi (37 proc. w porównaniu z 2019 r.) oraz silnikami wysokoprężnymi (32 proc.).
Duże wzrosty odnotowały natomiast segmenty aut zero i niskoemisyjnych. W 2020 r. sprzedano w UE 2,2 mln samochodów elektrycznych i hybrydowych, tj. dwukrotnie więcej niż w roku poprzednim. Szczególnie dużą zmianę odnotowano w IV kwartale 2020 r. W okresie od października do grudnia ub.r. sprzedaż tej grupy samochodów wyniosła 910 tys., co stanowiło 32 proc. wszystkich nowych rejestracji w krajach UE (wobec 11 proc. w IV kwartale 2019 r.). W ostatnich trzech miesiącach 2020 r. sprzedaż aut elektrycznych i hybrydowych była już większa niż aut z silnikami Diesla. Duży wpływ na wzrost popytu na pojazdy bardziej przyjazne środowisku miały dopłaty do ich zakupu wprowadzone w większości unijnych gospodarek. Obecnie każdy z największych koncernów motoryzacyjnych ma już w swojej ofercie samochody elektryczne i hybrydowe.
Wzrost produkcji samochodów elektrycznych i hybrydowych spowodował zwiększenie popytu na baterie. W 2019 r. kraje UE sprowadziły akumulatory za 9,6 mld euro, a w 2020 r. ich import zwiększył się do 14,3 mld euro. Zdecydowanie największym importerem akumulatorów były Niemcy, co było związane z dużym wzrostem produkcji aut z napędem alternatywnym. Według danych Niemieckiego Stowarzyszenia Przemysłu Samochodowego (VDA) w IV kwartale 2020 r. 17 proc. samochodów, które wyjechały z niemieckich fabryk stanowiły pojazdy elektryczne i hybrydowe (podczas gdy w końcu 2019 r. stanowiły one jedynie 6 proc. niemieckiej produkcji). Z liczbą 145 tys. pojazdów Niemcy stały się największym w Europie ich producentem i eksporterem.
Rok silnych zmian w strukturze polskiego eksportu
Lista produktów eksportowanych z Polski w 2020 r. obejmowała 8 552 pozycji według najbardziej szczegółowej klasyfikacji CN (Commbined Nomenclature). Spośród dziesięciu najważniejszych pozycji towarowych w czterech nastąpił wzrost wartości eksportu, natomiast w sześciu pozostałych uległa ona zmniejszeniu. Największy wzrost eksportu i największy awans w porównaniu z 2019 r. nastąpił w przypadku akumulatorów litowo-jonowych. Natomiast największy spadek odnotowano w eksporcie samochodów osobowych.
Wskazuje to, jak zróżnicowane tendencje charakteryzowały polski eksport branży motoryzacyjnej w 2020 r. O ile w segmencie aut z napędem alternatywnym obserwowano spektakularne wzrosty, to w przypadku pojazdów z silnikami benzynowymi oraz wysokoprężnymi nastąpiły głębokie spadki sprzedaży. Wartość eksportu zmniejszyła się nie tylko w grupie samochodów osobowych, ale także w pozycjach obejmujących samochody dostawcze, części nadwozi oraz części foteli samochodowych.
W 2020 r. nastąpił spektakularny wzrost eksportu akumulatorów litowo-jonowych. Jego wartość wyniosła blisko 4 mld euro, co stanowiło 1,7 proc. ogólnej wartości polskiego eksportu. W porównaniu z 2019 r. eksport ten zwiększył się o prawie 2 mld euro, co było największym rocznym wzrostem sprzedaży zagranicznej pojedynczej pozycji w statystyce polskiego handlu zagranicznego.
Wzrostowa tendencja eksportu akumulatorów będzie prawdopodobnie kontynuowana.
Należy stwierdzić, że eksport akumulatorów jest zjawiskiem względnie nowym w handlu zagranicznym Polski. Wartość ich eksportu systematycznie powiększa się dopiero od II połowy 2018 r. Związane jest to z rosnącym popytem oraz inwestycjami zagranicznymi w tej branży, które znacząco zwiększyły moce produkcyjne fabryk zlokalizowanych w Polsce. W najbliższym czasie wzrostowa tendencja eksportu akumulatorów będzie prawdopodobnie kontynuowana, ze względu na dalszą rozbudowę już istniejących fabryk oraz napływ nowych inwestycji.
Pandemia korzystnie wpłynęła na rynek eksportowy towarów konsumpcyjnych. Polski eksport dóbr tej kategorii (z wyłączeniem żywności) zwiększył się w 2020 r. o 6,4 proc. rdr, co było zdecydowanie najlepszym wynikiem spośród wszystkich głównych pozycji towarowych. Produktami, które najbardziej dynamizowały eksport były tu papierosy, odbiorniki telewizyjne oraz meble.
COVID miał jednak i negatywny wpływ na nasz eksport i przesunięcia w jego strukturze towarowej. Wobec głębokiego kryzysu w światowej branży lotniczej obniżyła się wartość eksportu części silników turboodrzutowych i turbośmigłowych. W 2020 r. te pozycje towarowe przesunęły się z 7 na 16 miejsce w strukturze polskiego wywozu. Części silników turboodrzutowych to najważniejsza pozycja w eksporcie do Stanów Zjednoczonych i Kanady (na oba północnoamerykańskie kraje przypadało prawie 70 proc. ich ogólnego eksportu). Spadek ten negatywnie wpłynął na wartość eksportu do tych gospodarek.
Niemcy głównym rynkiem zbytu
W przypadku dziewięciu spośród 10 najważniejszych pozycji towarowych najważniejszym odbiorcą eksportu z Polski są Niemcy. Pokazuje to nie tylko kluczowe znaczenie Niemiec, jako głównego rynku dla polskich eksporterów, ale także istotną rolę zachodniego sąsiada w stabilizowaniu polskiego eksportu w roku pandemii. W całym 2020 r. wartość eksportu do Niemiec zwiększyła się o 3,6 proc., co wpłynęło na zwiększenie się ich udziału w eksporcie z Polski do 29 proc. Rynek niemiecki miał też kluczowe znaczenie w ożywieniu eksportu, jakie nastąpiło w końcu 2020 r. W IV kwartale wartość eksportu do Niemiec zwiększyła się aż o 15,4 proc rdr. W 2020 r. blisko połowa wartości eksportu mebli oraz akumulatorów trafiła do zachodniego sąsiada.
Wzrost niemieckiej produkcji samochodów elektrycznych wpłynął na dużą zmianę struktury geograficznej eksportu akumulatorów z Polski. O ile w 2019 r. najważniejszym kierunkiem eksportu była Austria, to w 2020 r. zdecydowana większość wzrostu eksportu została zaabsorbowana przez fabryki niemieckie (70 proc.). Od lipca 2020 roku Polska jest najważniejszym dostawcą baterii do Niemiec. Wówczas wartość niemieckiego importu z Polski po raz pierwszy przekroczyła wartość importu z Chin. W końcu 2020 r. wartość importu z Polski była już większa niż łączne dostawy z Chin i Korei.
Obecnie Polska jest największym eksporterem baterii samochodowych w Unii Europejskiej. W 2020 r. akumulatory były najważniejszą pozycją nie tylko w eksporcie do Niemiec, ale także w eksporcie do Francji, Belgii, Austrii i Szwecji.
Artykuł pochodzi z bloga obserwatorfinansowy.pl
Autor: Wojciech Mroczek. Ekspert ekonomiczny w Departamencie Statystyki NBP.
------------------------
Nie chcesz przeoczyć analiz od Investing? Czy dodałeś już Investing.com Polska do Feedly?
- Dodaj OPINIE I ANALIZY od Investing do Twojego feedu >> Kliknij tu
- Aby śledzić WSZYSTKIE NEWSY od Investing.com Polska >> Kliknij tu
- Zbyt dużo informacji? Śledź TYLKO NAJWAŻNIEJSZE NEWSY >> Kliknij tu