W ostatnim czasie często słyszymy termin stagflacja. Ale czym ona właściwie jest, jak działa i na czym polega? W tym artykule odpowiadamy na te pytania.
Czym jest stagflacja?
Stagflacja to termin używany do opisania gospodarki, w której występuje dużą inflacja, wysokie bezrobocie i powolny lub żaden wzrost gospodarczy. W latach 70. i 80. w większości dużych gospodarek wystąpiły okresy stagflacji. Było to zaskoczenie dla ekonomistów. Wóczas dominująca teoria ekonomii mówiła bowiem, że inflacja i wzrost bezrobocia nie mogą wystąpić w tym samym czasie.
Częściowo opierało się to na krzywej Phillipsa, modelu ekonomicznym wykorzystywanym do wykazania, że istnieje odwrotna zależność między bezrobociem a inflacją. Ekonomiści od tego czasu zidentyfikowali wiele potencjalnych czynników wpływających na stagflację, w tym nagły szok podażowy i szkodliwą politykę rządu.
Co powoduje stagflację?
Przyczyny stagflacji są przedmiotem ostrej debaty ekonomistów. Główny nurt teorii ekonomii przed napędzanymi stagflacją latami 70. nie wierzył bowiem, że jest ona możliwa. Krzywa Phillipsa wspierała teorię, że bezrobocie i inflacja są ze sobą odwrotnie powiązane. Ekonomiści wysunęli jednak szereg teorii na temat przyczyn stagflacji.
- Szok podażowy – Teoria szoku podażowego mówi, że stagflacja pojawia się w wyniku nagłego spadku podaży jakiejś usługi lub dobra. Powoduje to gwałtowny wzrost cen, obniżając marże zysku większości firm i spowalniając wzrost gospodarczy.
- Zła polityka monetarna – Zgodnie z teorią złej polityki, stagflacja jest często wynikiem złej polityki gospodarczej. Próba regulowania gospodarki przez bank centralny i rząd często prowadzi do podejmowania niewłaściwych wyborów
- Akumulacja różnicowa – Różnicowa akumulacja, teoria ekonomistów Jonathana Nitzana i Shimshona Bichlera, zakłada, że istnieje związek pomiędzy fuzjami i przejęciami, stagflacją i globalizacją. Podobnie jak w przypadku teorii szoku podażowego, twierdzą oni, że zróżnicowana akumulacja sprzyja fuzjom i przejęciom. Tym samym zmniejsza siłę ograniczania podaży towarów i zakumulowanego kapitału oraz zwiększa ryzyko stagflacji.
- Demand-Pull -Zaproponowana przez ekonomistę Eduardo Loyo teoria stagflacji popytowo-podażowej (demand-pull stagflation) głosi, że stagflacja może powstać tylko w wyniku szoków monetarnych, bez konieczności wystąpienia szoku podażowego. Dzieje się tak, gdy rządy wprowadzają zacieśnienie polityki pieniężne. Może to być chociażby wzrost stóp procentowych lub zmniejszenie podaży pieniądza.
- Cost-push – Teoria inflacji cost-push upatruje w inflacji podażowej głównej przyczyny stagflacji. W tym przypadku rosnące ceny prowadzą do bezrobocia. Zazwyczaj bowiem zmniejszają marże zysku firm, co prowadzi do zmniejszenia produkcji gospodarczej. Na inflację po stronie podaży mogą wpływać również takie rzeczy jak taryfy, wzrost płac czy niedobór siły roboczej.
- Koniec standardu złota – Historycznie, wypowiedzenie przez Nixona wymienialności dolarów amerykańskich na złoto, które oznaczało koniec systemu z Bretton Woods, jest postrzegane jako jedna z przyczyn stagflacji w latach 70.
Podsumowanie
Ekonomiści od dawna starają się zrozumieć, co powoduje stagflację i jak najlepiej interweniować, gdy do niej dochodzi. Chociaż istnieje wiele teorii, są one mocno kwestionowane. Stagflacja jest trudnym problemem, co utrudnia bankom centralnym i decydentom skuteczne reagowanie.
BeInCrypto Polska - Co to jest stagflacja i co ją powoduje?