Dziennik tradera – wstęp
Mijający tydzień pokazał mi, że rynek płaci nie tylko za pomocą pieniędzy. Czasem są to istotne informacje zwrotne, wskazówki, które należy dostrzec i wyciągnąć z nich wartościowe wnioski. Niejednokrotnie są cenniejsze niż pojedynczy take profit. Spisywanie spostrzeżeń, prowadzenie dziennika, warto robić zawsze, nie tylko po dobrym dniu czy osiągnięciu zysku. Często może okazać się, że właśnie w gorszym okresie, można dostrzec wiele interesujących sytuacji na rynku, które wypłacą w przyszłości i wzniosą tradera na kolejny poziom umiejętności. Tydzień był trudny, poświęciłem bardzo dużo czasu, ale otrzymałem ogromny feedback z rynków, a na jednym otrzymałem kolejną podwyżkę clipa.
Price Action (WA:ACT)
W obecnych warunkach rynkowych, dostrzegam że najwięcej korzyści niesie czysty wykres, w połączeniu z otwartą głową na wszelkie możliwości. Warto pamiętać o istotnych poziomach oporu oraz wsparcia, a także o dziennych i tygodniowych szczytach/dołkach. W połączeniu z drabinką oraz taśmą, w zupełności wystarczy by zyskać przewagę nad większością. Tłum z reguły jest leniwy. Nie analizuje wykresów (albo przekombinowuje w tej kwestii), przetrejdowanego wolumenu, nie zaznacza high/low i daje się łatwo oszukać w ciągu sesji patrząc tylko na taśmę. Tacy traderzy bardzo często są narażeni na własne późniejsze pułapki emocjonalne. „Market moversi” w trakcie sesji oszukują, uderzają w siebie na rynku, tasują wolumenem, by większość traderów bez koncepcji popełniła błąd i zaczęła się emocjonować. Później „grubasy” robią swoje, co dla większości widać dopiero po zamknięciu sesji. Dlatego kluczowe jest przygotowanie do tradingu przed sesją, posiadanie planu, określenie miejsc wyjścia oraz utrzymanie dyscypliny. Nie potrzeba tutaj niczego magicznego, żadnej zabawy w kreskówki analityczne. W ostatnim czasie patrzę tylko na rynek (bez „dodatków”) oraz na jego aktywnych uczestników. Swoje decyzje wybieram na bazie największego prawdopodobieństwa w danej sytuacji na rynku i sprawdzam czy najwięksi uczestnicy rynku też mają takie view i plany. Nie interesuje mnie tłum, ani graale analityczne.
Bądź po stronie presji
Największy błąd w tym tygodniu dotyczy tej kwestii. Mając shorta z samych szczytów, zgodnego z trendem oraz presją rynkową, zacząłem kombinować na krzywej spreadu. Zamiast cierpliwie czekać i pozwolić zyskom jeszcze bardziej rosnąć, doszukiwałem się nieefektywności na innych spreadach, by złożyć sobie take profit, a nie czekać aż poda mi go rynek. Koniec końców przerzuciłem się (na longa) na najbardziej agresywny spread przeciwko presji i ledwo wziąłem chociaż ticka zysku, gdzie przed tą czynnością miałem już 3 ticki w rynku. Koniec końców pierwotny spread dałby mi zarobić 8 ticków, gdybym tylko trzymał tę pozycję zgodną z sentymentem. Przez moje kombinowanie ledwo wziąłem minimalny zysk, blisko było nawet do wzięcia straty! Muszę nad tym popracować. Trzymanie zysków bywa tak samo trudne jak cięcie strat. Wynika to pewnie z braku wiedzy o końcu danego ruchu i podświadomej chęci złapania całego swingu. A nie o to chodzi w tradingu. Jak dotąd, myślę że najlepszym momentem do cashowania zarabiających pozycji jest sytuacja, w której kończy się presja i rynek zaczyna odwracać. Jeśli nastąpi tylko retrace, to zawsze można ponowić pozycję i dalej ją trzymać.
Super elastyczność
Czytając ostatnie notatki ze swojego dziennika zauważyłem, że po wzięciu zysków wcześniej dostrzegałem osłabienie presji i coraz większe szanse na odwrócenie. Wyrażałem w dzienniku zadowolenie z podjętej decyzji o cashowaniu pozycji i nic dalej nie robiłem z tą sytuacją, czekając na kolejne (inne) sygnały. Mistrzostwem w tej sytuacji byłoby jednak otworzenie kolejnej, tym razem odwrotnej pozycji. Mózg jednak czując satysfakcję, ukrywa te informacje (pewnie podświadomość), tonując głód zarabiania. Włącza się strefa komfortu. Super elastycznością jest wykorzystywanie większości warunków rynkowych. Posiadanie pozycji z presją, późniejsze jej scashowanie po zmianie na rynku i otwarcie odwrotnej pozycji zgodnie z nowym sentymentem. Obiektywnie na to patrząc, jest to dość rozsądne posunięcie, ponieważ trader może w tej sytuacji określić sl’a o wartości równej wcześniejszego zysku. Na ryzyko jest wystawiany wcześniejszy TP, więc jest to sytuacja relatywnie bezpieczniejsza, niż przed otwarciem pozycji bez wygenerowanych uprzednio zysków. Chcę nad tym popracować, bo dostrzegam ogromny potencjał w elastyczności na tak wysokim poziomie. Wymaga to niebywałej koncentracji oraz niezachwianej pewności siebie, ale trzeba to wypracować jeżeli pragnie się zostać mistrzem tradingu. Posiadanie pozycji ułatwia sprawę, bo w trakcie jej prowadzenia trader dostrzega najwięcej informacji z rynku. Jeżeli panowanie nad emocjami jest na odpowiednim poziomie, to najczęściej zamknięcie transakcji wynika ze zmieniającej się sytuacji na giełdzie, co może również być sygnałem do odwrotnej pozycji (ze sporym potencjałem), jeśli rynek zacznie faktycznie zawracać i pojawi się nowa przeważająca strona rynku.
Ponowne wejścia
O tym zagadnieniu można bardzo wiele napisać. Ja skupię się na 2 kwestiach, które dostrzegłem w tym tygodniu. Po pierwsze warto stosować takie podejście na tanich rynkach (tam gdzie mamy tanie koszty i spory tick size). Jeśli na takim markecie pojawia się przeciwny sygnał to warto wyrzucić taką pozycję, nie słuchając swojego ego (posiadanie racji). Często zdarza się tak, że rynek daje tylko 1 okazję do wzięcia scratcha i później zawraca na stałe. Jeżeli jednak to tylko fałszywy alarm, to można ponowić pozycję (najczęściej market na to pozwoli). Liczy się tutaj reakcja. Wielokrotnie byłem w takiej sytuacji. Nie wyrzucałem takich pozycji, mimo że koszty mi w tym nie przeszkadzały. Pozycja później robiła się zła i trzeba było kombinować, albo brać stratę. Odkąd zacząłem na takich rynkach częściej wyrzucać i ponawiać pozycję, to podskoczyła moja częstotliwość brania zysków. Druga sprawa dotyczy momentów przed zamknięciem rynku. Często bywa tak, że trader posiada nie najlepszą pozycję na koniec dnia. Warto próbować ją wyrzucić na scratcha (BEP) i wejść w nowy dzień, z nowym view i ewentualnie ponowić tę pozycję, jeśli okaże się dobra. Niejednokrotnie na otwarciu są całkowicie inny uczestnicy (zwłaszcza, że z reguły na otwarciu EU nie ma większości grubasów z USA) i tendencja może być inna. Miałem taki moment w tym tygodniu, że posiadałem złą pozycję, rynek przed zamknięciem mógł podać mi scratcha, ale nie ustawiłem się na tym poziomie cenowym. Kolejnego dnia na otwarciu, rynek od razu szedł w drugim kierunku i wyrzuciłem się na stracie. Mogłem wziąć scratcha poprzedniego dnia i na początku sesji EU otworzyć przeciwną pozycję biorąc na tym łatwy zysk, bazujący na wyrzucaniu się z pozycji „hopingowców” (do których faktycznie zaliczałem się w tamtym momencie – niestety) z wcześniejszej sesji. Ponawianie pozycji na tanich rynkach w ramach ograniczania ryzyka to dobre posunięcie. Nie mam na myśli tutaj sytuacji, w której trader panikuje i co chwile bezpodstawnie zamyka transakcje. W takich okolicznościach, trzeba pracować nad opanowaniem i zmniejszyć size by powoli nabierać pewność siebie. Za większość błędów popełnianych przez traderów, odpowiada zbyt duża wielkość pozycji.
Podsumowanie
Powoli zaczynam się specjalizować w danych rynkach i staram się wykorzystać jak najwięcej swojego potencjału. Mimo że bywam w biurze od 8:30 do 22:15 to stosuję drzemkę w ciągu przerwy między sesją EU, a USA oraz biorę zimny prysznic w trakcie „lunch break’u” w USA. To pozwala mi odzyskiwać energię oraz restartować głowę. Ciężka praca musi iść w parze z odpowiednim balansem i odpoczynkiem, by zbyt szybko się nie wyczerpać. Celem na kolejny tydzień jest jak zawsze zarobienie ładnej sumki i postaranie się o kolejną podwyżkę clipa. Konsekwentnie pnę się do góry.