Warszawa, 30.08.2024 (ISBnews) - Projekt nowelizacji ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji, który zakłada ustanowienie systemu instytucjonalnego dla wprowadzenia do towarów importowanych spoza UE mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM) trafił do konsultacji uzgodnień. Celem regulacji jest wdrożenie rozporządzenia UE w tym zakresie.
"Rozporządzenie CBAM zakłada stosowanie do towarów importowanych do UE systemu podobnego do europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych mającego zastosowanie do produkcji wewnątrzunijnej, polegającego na obowiązku raportowania, a następnie rozliczania emisji gazów cieplarnianych generowanych przy procesie produkcji towaru" - czytamy w uzasadnieniu.
Rozporządzenie CBAM docelowo, poprzez wprowadzenie obowiązku zakupu i umorzenia dedykowanych jednostek emisji (certyfikatów CBAM) w celu rozliczenia emisji, nałoży na importowane towary ciężar finansowy odpowiadający emisji gazów cieplarnianych generowanych przy produkcji importowanych towarów w państwach trzecich, podano także.
Mechanizm będzie miał zastosowanie do importu określonych towarów przywożonych na obszar celny UE z sektorów produkcji cementu, energii elektrycznej, nawozów, żeliwa i stali, aluminium oraz wodoru. W przyszłości mechanizm CBAM ma być rozszerzany na kolejne kategorie towarów, odpowiadające działaniom objętym systemem EU ETS.
Mechanizm CBAM będzie wprowadzany stopniowo. Rozporządzenie CBAM przewiduje okres przejściowy, w którym przewiduje się jedynie obowiązek sprawozdawczy. Okres przejściowy rozpoczął się w dniu 1 października 2023 r. i trwa do dnia 31 grudnia 2025 r. W okresie przejściowym zgłaszający objęci obowiązkiem sprawozdawczym (tj. importerzy i pośredni przedstawiciele celni), zostali zobowiązani do składania kwartalnych sprawozdań w zakresie raportowania emisji wbudowanych (tj. emisji gazów cieplarnianych) w importowane towary.
Okres docelowy rozpocznie się od 1 stycznia 2026 r. W okresie docelowym, aby dokonać przywozu towarów objętych mechanizmem CBAM na obszar celny UE, importer lub pośrednik celny takiego importera będzie musiał uzyskać status „upoważnionego zgłaszającego CBAM".
Upoważnieni zgłaszający CBAM będą mieli obowiązek co roku deklarować ilość towarów przywiezionych do UE w poprzednim roku oraz związane z nimi emisje wbudowane, a następnie rozliczać ww. emisje odpowiednią liczbą certyfikatów CBAM.
Projektowana ustawa ma na celu zapewnienie stosowania przepisów prawa UE w zakresie:
- odnoszącym się do okresu przejściowego funkcjonowania mechanizmu CBAM oraz
- przyznawania, odmowy przyznania lub cofnięcia statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM – regulacje te odnoszą się do okresu docelowego, jednak realizacja tego zadania musi się rozpocząć jeszcze w okresie przejściowym – od 31 grudnia 2024 r.
Kolejnym etapem będzie wprowadzenie pozostałych regulacji, w oparciu o które mechanizm CBAM będzie funkcjonował w okresie docelowym, co nastąpi w 2025 r.
W okresie przejściowym zgłaszający składają kwartalne sprawozdania CBAM, których sposób wypełniania i zasady składania określają przepisy rozporządzenia CBAM oraz rozporządzenia wykonawczego 2023/1773. W celu zagwarantowania prawidłowego stosowania przepisów rozporządzenia CBAM projekt nowelizacji wskazuje tzw. procedury korekty oraz do nakładania administracyjnych kar pieniężnych na podmioty niewywiązujące się z obowiązków sprawozdawczych, uregulowanie aspektów proceduralnych tych postępowań oraz doprecyzowanie w przepisach kwestii dotyczących dostępu do rejestru przejściowego CBAM, za pośrednictwem którego zgodnie z przepisami prawa UE sprawozdania CBAM są składane.
Projektowana ustawa wskazuje Krajowy ośrodek bilansowania i zarzadzania emisjami jako właściwy organ w odniesieniu do zadań dotyczących okresu przejściowego związanych z weryfikowaniem prawidłowości raportowania przez zgłaszających emisji gazów cieplarnianych. Do tych zadań należą m.in. przeprowadzanie procedury korekty sprawozdań CBAM, wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych za niewywiązywanie się lub nieprawidłowe wywiązywanie się z obowiązków sprawozdawczych (mimo przeprowadzenia procedury korekty). W odniesieniu do uregulowanego w projektowanej ustawie zadania przyznawania, odmowy przyznania lub cofnięcia statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM – jako właściwy organ państwa członkowskiego został wskazany dyrektor izby administracji skarbowej.
Sprawozdania CBAM będą składane za pośrednictwem rejestru przejściowego CBAM. Złożenie sprawozdania w inny sposób nie jest w świetle przepisów prawa UE możliwe. Obok składania sprawozdania CBAM, również późniejsza komunikacja między zgłaszającym a Krajowym ośrodkiem, w tym przekazywanie i poprawianie sprawozdania CBAM, będzie się odbywać za pośrednictwem rejestru przejściowego CBAM.
Poczynając od dnia 1 stycznia 2026 r. towary będą mogły być przywożone na obszar celny UE wyłącznie przez upoważnionego zgłaszającego CBAM. Aby dokonać przywozu towarów objętych mechanizmem CBAM na obszar celny UE, niezbędne będzie posiadanie statusu przez importera lub pośredniego przedstawiciela celnego tego importera. Zgodnie z rozporządzeniem CBAM wnioski o przyznanie statusu mają być rozpatrywane przez właściwe organy państw członkowskich od 31 grudnia 2024 r.
Projekt nowelizacji reguluje m.in. kwestie:
- powierzenia Krajowemu ośrodkowi funkcji organu właściwego do realizacji zadań w okresie przejściowym, do którego należeć będzie:
- umocowania KAS do:
- współpracy Krajowego ośrodka z KAS w zakresie rozpatrywania wniosków, udzielania wyjaśnień lub zajmowania stanowiska w sprawach dotyczących zakresu mechanizmu CBAM lub realizacji obowiązków wynikających z mechanizmu CBAM, które wymagają zastosowania przepisów rozporządzenia ustanawiającego unijny kodeks celny;
- wskazania ministra właściwego do spraw klimatu jako organu wyższego stopnia w stosunku do decyzji wydawanych przez Krajowy ośrodek w zakresie nakładanych administracyjnych kar pieniężnych.
(ISBnews)