(PAP) Dynamika cen żywności i napojów bezalkoholowych w kolejnych kw. będzie się obniżać, głównie za sprawą efektu wysokiej bazy sprzed roku - uważa Jakub Olipra, ekonomista Credit Agricole (PA:CAGR). Jego zdaniem na niewielką deflację cen w IV kw. wpłyną też m. in. spadkowa faza cyklu na rynku mleka i wieprzowiny, a także wysoki poziom światowych zapasów zbóż, który częściowo zamortyzuje skutki suszy.
"Dynamika cen żywności i napojów bezalkoholowych w kolejnych kwartałach będzie się obniżać w znacznym stopniu za sprawą efektów wysokiej bazy sprzed roku. Widać to już w ostatnim odczycie dynamiki cen żywności i napojów bezalkoholowych – w ostatnim szacunku flash GUS podał, że obniżyła się ona w lipcu do 2,1 proc. wobec 2,7 proc. w czerwcu. Ponadto, na wspomniane wyżej efekty wysokiej bazy nakładają się takie czynniki jak: tegoroczna rekordowa produkcja owoców, spadkowa faza cyklu na rynku mleka i na rynku wieprzowiny, a także stabilizacja sytuacji popytowo-podażowej na rynku jaj" - powiedział PAP Biznes Olipra.
"Mamy też duże, zgromadzone w ostatnich latach światowe zapasy zbóż, które częściowo zamortyzują skutki suszy. Produkcja będzie wyraźnie niższa, ale zapasy są na tyle duże, że wzrost cen najprawdopodobniej zatrzyma się wyraźnie poniżej poziomów z 2012 roku" - dodał.
Credit Agricole prognozuje, że w ostatnim kwartale tego roku wystąpi niewielka deflacja cen żywności.
"Oczekujemy, że dynamika cen żywności i napojów bezalkoholowych będzie minimalnie pod kreską, tj. -0,1 proc. (...) Głównym czynnikiem ryzyka dla naszej prognozy są warunki agrometeorologiczne, nie tylko w Polsce, ale przede wszystkim na świecie" - powiedział ekonomista.
We wtorek Główny Urząd Statystyczny podał w szacunku flash, że ceny żywności i napojów bezalkoholowych w lipcu wzrosły rdr o 2,1 proc. wobec wzrostu o 2,7 proc. w czerwcu i 3,0 proc. w maju.
W ocenie Olipry, wpływ suszy na ceny żywności powinien być ograniczony.
"Ceny żywności w Polsce determinowane są przede wszystkim przez czynniki globalne. Z uwagi na fakt, że skutki suszy widoczne są na coraz większym obszarze Europy, staje się ona właśnie takim czynnikiem. Szacunki mówią, że zapasy zbóż na świecie obniżą się do najniższego poziomu od 4 lat, między innymi ze względu na niższą produkcję zbóż w Europie. W efekcie dziś cena pszenicy na giełdzie MATIF osiągnęła najwyższy poziom od maja 2014 roku. Zapasy pozostaną jednak na tyle duże, że wzrost cen najprawdopodobniej zatrzyma się wyraźnie poniżej poziomów z 2012 roku" - uważa ekonomista.
"Nie jesteśmy na tyle dużym producentem, żeby wpływać na ceny, stąd też ceny zbóż w Polsce zależą od cen na światowym rynku. Gdyby susza wystąpiła jedynie w Polsce nie miałaby istotnego wpływu na ceny. Niemniej jednak, jej coraz większy zasięg geograficzny w Europie sprawia, że staje się ona już czynnikiem globalnym, który ma wpływ na światowe ceny zbóż, a w konsekwencji ceny w Polsce" - dodał.
Jak wynika z ostatnich szacunków GUS, zbiory zbóż w 2018 r. wyniosą ok. 24,0 mln t, tj. o około 14 proc. mniej od zbiorów ubiegłorocznych. Mocny spadek odnotowano również w przypadku produkcji warzyw gruntowych - GUS ocenia ją na ponad 4,2 mln t, tj. o blisko 8 proc. mniej od roku poprzedniego.
"W tym roku w Polsce zbiory warzyw będą wyraźnie niższe niż przed rokiem. Wpływ na ceny ma jednak wiele innych czynników. Przykładowo, w ubiegłym roku zbiory były na poziomie zgodnym ze średnią wieloletnią, natomiast ceny warzyw silnie wzrosły. Wynika to z tego, że utrzymujące się nadmierne opady podczas ubiegłorocznych zbiorów znacząco pogorszyły warunki składowania, co ostatecznie sprawiło, że podaż jest niższa, a ceny wyższe" - powiedział Olipra.
"Stąd - choć można oczekiwać, że mniejsze zbiory warzyw z uwagi na suszę będą czynnikiem oddziałującym w kierunku wzrostu cen - to jak to będzie wyglądało w ostatecznym rozrachunku, okaże się dopiero po zbiorach. Mamy efekt wysokiej bazy związany z cenami, zatem - jeśli chodzi o samą dynamikę cen warzyw i jej wpływ na inflację – susza nie będzie miała w mojej ocenie dużego znaczenia" - dodał.
GUS przewiduje też, że zbiory owoców z drzew w 2018 r. będą rekordowe i wyniosą ponad 4,2 mln t, tj. o ponad połowę więcej od bardzo niskich zbiorów ubiegłorocznych. Z kolei zbiory owoców z krzewów owocowych i plantacji jagodowych szacuje na ponad 0,6 mln t, tj. o ponad 25 proc. więcej od zbiorów 2017 r.
"Ciekawszym tematem są owoce. GUS szacuje, że tegoroczne zbiory owoców będą najwyższe w historii. To pokazuje potencjał spadku cen. Tym bardziej, jeśli weźmiemy pod uwagę, że w zeszłym roku zbiory były najniższe od 2010 r. z uwagi na przymrozki. Cały czas bazujemy na zapasach, które zostały zgromadzone po poprzednim sezonie, a teraz pojawi się produkcja tegoroczna, która jest bardzo wysoka. Mielibyśmy presję na spadek cen nawet, jeśli te zbiory byłyby przeciętne, a one są rekordowe, tym samym potencjał do spadku cen jest bardzo duży" - ocenia Olipra.
W ocenie ekonomisty kolejnym czynnikiem deflacyjnym są ceny wieprzowiny.
"Rynek wieprzowiny znajduje się obecnie w spadkowej fazie cyklu. Wynika to z faktu, że pogłowie trzody chlewnej w UE silnie wzrosło, mamy bardzo dużą podaż, UE jest największym eksporterem wieprzowiny na świecie. Z drugiej strony, w Chinach, które są największym importerem wieprzowiny, obserwujemy spowolnienie popytu. Mamy zatem więcej produkcji, a możliwości - jeśli chodzi o eksport - są ograniczone, więc mamy do czynienia ze spadkiem cen" - powiedział.
Zdaniem Olipry, występujący na terenie kraju ASF nie stanowi na razie znaczącego ryzyka dla cen wieprzowiny.
"Mimo, że na terenie Polski występuje ASF, to jako członek UE możemy eksportować mięso do pozostałych krajów członkowskich. Z jednej strony chroni to nasz krajowy rynek przed nadpodażą i gwałtownym spadkiem cen, z drugiej strony sprawia, że ceny wieprzowiny w Polsce są silnie powiązane z cenami w całej UE, w szczególności w Niemczech"
"Ciężko budować scenariusze co by było, gdyby ASF rozprzestrzenił się na kluczowe rynki dla unijnego sektora wieprzowiny takie jak Niemcy czy Dania. Jest bowiem zbyt wiele zmiennych, od których zależałyby ostateczne skutki, jakie odczuliby zarówno konsumenci jak i producenci"
Na niewielką deflację cen żywności wpłyną też - w ocenie ekonomisty Credit Agricole - spadki cen na rynku mleka i cukru.
"Ceny masła w hurcie w UE już teraz są niższe w ujęciu rocznym. Wszystko wskazuje też na to, że produkcja masła w Nowej Zelandii – która odpowiada za ok. 50 proc. światowego eksportu masła – wyraźnie wzrośnie w kolejnych miesiącach. W UE szczyt produkcji wystąpił w maju, ale kolejne miesiące zapowiadają utrzymanie jej wysokiego tempa. Oczywiście, negatywna dla produkcji mleka w UE jest susza, jednak z punktu widzenia cen masła to Nowa Zelandia jest tutaj kluczowa. Podtrzymujemy naszą ocenę, że w III kw. ubiegłego roku światowy rynek mleka wszedł w spadkową fazę cyklu, która potrwa do drugiej połowy przyszłego roku"
"Rynek cukru to kolejny temat – jest to najsilniej taniejący produkt spożywczy w ostatnim czasie. Wynika to z tego, że w październiku ubiegłego roku unijny rynek cukru został zderegulowany i cena tego surowca w Polsce zbliża się do o wiele niższej ceny światowej. Jeśli z kolei chodzi o perspektywę ceny światowej, to produkcja cukru powinna być niższa, ale ostatecznie nadal będzie wyższa niż światowe spożycie, co sprawi że zapasy będą się akumulowały, co ostatecznie będzie negatywne dla cen"
Zgodnie z prognozami Credit Agricole, średnioroczna inflacja CPI w Polsce w 2018 r. wyniesie 1,6 proc., zaś w 2019 r. znajdzie się na poziomie 1,3 proc.
Patrycja Sikora (PAP Biznes)
