Kwestią, która wzbudza szczególne zainteresowanie jest odpowiedź na pytanie kto, zgodnie z nowymi przepisami, może być beneficjentem fundacji rodzinnej.
22 maja 2023 r. weszła w życie ustawa o fundacji rodzinnej wprowadzająca do polskiego porządku prawnego nową instytucje prawną - fundacja rodzinna jest osobą prawną tworzoną w celu gromadzenie mienia i zarządzania nim w interesie swoich beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów.
Ustawa o fundacji rodzinnej pozwala na dużą elastyczność w kształtowaniu struktury fundacji, także w zakresie doboru i określenia jej beneficjentów. Beneficjentem może być dowolna osoba fizyczna i przepisy nie wprowadzają w tym zakresie żadnych dodatkowych ograniczeń. Nie jest wymagane, aby beneficjent był osobą pełnoletnią albo posiadał pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że beneficjentem fundacji mogą stać się również osoby małoletnie.
- W przypadku takich osób, świadczenia otrzymywane od fundacji rodzinnej będą zarządzane przez ich rodziców lub opiekunów prawnych. Zgodnie z przepisami fundator może jednak zastrzec, że przedmioty przypadające małoletniemu beneficjentowi z tytułu świadczeń spełnionych przez fundację nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców – mówi w rozmowie z MarketNews24 Barbara Siuta, senior associate, Tomczykowski Tomczykowska. - W przypadku gdy fundator nie wyznaczył zarządcy, zarząd sprawuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.
Beneficjent nie musi być osobą spokrewnioną, ani spowinowaconą z fundatorem. Co więcej, zgodnie z nowymi przepisami, beneficjentem może być również sam fundator.
Oprócz osób fizycznych, beneficjentami fundacji rodzinnych mogą być również organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego. Przy wybieraniu beneficjentów spoza kręgu najbliższych osób należy mieć jednak na uwadze związane z tym skutki podatkowe, które będą inne niż w przypadku osób z najbliższej rodziny fundatora.
Zgodnie z ustawą, fundacja rodzinna może wypłacać świadczenia (pieniężne lub niepieniężne) w sposób bezpośredni na rzecz beneficjentów albo pokrywać określone koszty. Fundacja może zatem wypłacać beneficjentowi określoną miesięczną kwotę pieniężną lub na przykład udostępnić nieruchomość bądź samochód. Spełnianie świadczeń może polegać w szczególności na pokrywaniu kosztów utrzymania lub kształcenia.
Wyrazem woli fundatora może być również uzależnienie przyznania świadczeń od spełnienia określonego warunku albo nadejścia terminu.
- W szczególności dopuszczalne jest, aby wskazać, że beneficjent otrzyma świadczenie z fundacji, jeżeli ukończy studia wyższe na kierunku wskazanym przez fundatora, albo iż będzie miał możliwość otrzymywania świadczeń pieniężnych po ukończeniu np. 23 roku życia – wyjaśnia B.Siuta z kancelarii prawnej Tomczykowski Tomczykowska.
Wszystkie powyższe kwestie powinny zostać określone w statucie. Dlatego ważne jest precyzyjne i przemyślane skonstruowanie statutu, w sposób oddający w pełni wolę oraz sukcesyjne założenia fundatora.