Na wielu podmiotach, w tym na osobach fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, ciąży obowiązek przekazywania do NBP danych o aktywach zagranicznych, o ile ich wartość przekracza 7 mln zł. Niewiele firm wie o tym, a kary finansowe są bardzo duże, mogą wynieść do 3,2 mln zł.
Takie raporty powinny być składane po zakończeniu każdego kwartału, do 26-tego dnia kolejnego miesiąca. Dodatkowo, osoby posiadające co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym podmiotu mającego siedzibę za granicą, mają obowiązek składać także, w terminie do 31 maja, sprawozdanie roczne. Dokumenty mogą być przekazywane elektronicznie, po uzyskaniu odpowiedniego certyfikatu lub też w formie papierowej.
- Znaczna część podmiotów obowiązku jednak nie realizuje - mówi w rozmowie z MarketNews24 Joanna Stolarek, Lider Praktyki Zarządzania Zgodnością w Kancelarii Ożóg Tomczykowski. - Niestety niedopełnienie go może być potraktowane jako przestępstwo albo wykroczenie skarbowe.
Obowiązek składania sprawozdań do NBP wynika z art. 30 prawa dewizowego (t.j. DzU 2017 poz. 679). Szczegóły jego realizacji zostały zaś określone w Rozporządzeniu wydanym przez Ministra Rozwoju i Finansów. Ciąży on na rezydentach dokonujących obrotu dewizowego oraz na przedsiębiorcach wykonujących działalność kantorową.
Obrotem dewizowym jest m.in. każde zawarcie umowy oraz dokonanie czynności prawnej między rezydentem i nierezydentem, której skutkiem jest (lub może być):
- dokonywanie między nimi rozliczeń pieniężnych,
- przeniesienie własności wartości dewizowych tj. zagranicznych środków płatniczych oraz złota dewizowego i platyny dewizowej lub krajowych środków płatniczych,
- przeniesienie rzeczy lub praw, których nabycie nastąpiło w obrocie dewizowym z zagranicą,
- dokonywanie wywozu, przekazywanie i wysyłanie za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, a także
- dokonywanie ich przywozu do kraju.
- W przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej próg sprawozdawczy wynosi 7 mln złotych - wyjaśnia mec. Joanna Stolarek. - W przypadku małżonków pozostających we wspólności ustawowej, próg ten odnosi się do obojga małżonków. Nie oznacza to jednak, że oboje małżonkowie muszą wykonywać obowiązek składania sprawozdań do NBP. W ich imieniu może bowiem ten obowiązek wykonywać jeden z małżonków.
Raportowaniu podlegają m.in.:
- środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych czy bankowo-inwestycyjnych,
- nieruchomości położone za granicą,
- udziały w spółkach będących nierezydentami,
- pożyczki udzielone nierezydentom,
- kredyty i pożyczki otrzymane od nierezydentów,
- papiery wartościowe wyemitowane przez rezydentów, ale nabyte poza rynkiem krajowym.
Oprócz częstotliwości składania raportów, uciążliwe dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej może być również samo ich przygotowywanie – należy wypełnić odrębne formularze, których jest aż 17. Dana osoba jest zobowiązana do przesłania całego kompletu lub wyjaśnienia dlaczego nie wszystkie z formularzy zostały przez nią wypełnione.
Szeroki jest także zakres przekazywanych informacji. Należy wykazać m.in. wartości nominalne
i rynkowe posiadanych aktywów i pasywów oraz uwzględnić zmiany w tych wartościach w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego. Należy pamiętać także, że wszystkie ze wskazywanych pozycji muszą być ponadto odpowiednio wydzielone.
Wielu przedsiębiorców, zwłaszcza tych mniejszych, którzy dokonują transakcji z zagranicą i przekroczyli ostatnio progi obligujące do składania sprawozdań, nie zdaje sobie sprawy z tego obowiązku. Tymczasem NBP ma kompetencje, by obserwować ich działalność i w przypadku podejrzenia naruszenia, skierować do nich kontrole. A kary za brak sprawozdań są dotkliwe – mogą wynieść nawet do 3,2 mln zł. Można się spodziewać, że w warunkach napiętego budżetu kontrole w tym zakresie będą coraz częstsze i bardziej szczegółowe.