Srebro jest metalem szlachetnym, które w środowisku inwestycyjnym traktowane jest jako “bezpieczna przystań” i podobnie jak złoto służy zabezpieczeniu kapitału w niepewnych czasach. Jednak, w przeciwieństwie do złota, którego przemysłowe wykorzystanie stanowi zaledwie 10% globalnego popytu na ten kruszec, przemysłowe wykorzystanie srebra to ponad 55%.
Srebro znalazło szerokie zastosowanie w elektronice. W wyniku doskonałej właściwości przewodzenia elektrycznego, jest najlepszym wyborem do produkcji urządzeń wykorzystujących zarówno srebrne przełączniki membranowe (stosowane w pilotach telewizyjnych), jak i konwencjonalne przełączniki. W związku z tym, srebro ma też szerokie zastosowanie w sektorze motoryzacyjnym, który rocznie zużywa 36 mln uncji tego kruszcu. Ze względu na właściwości bakteriobójcze i zdolność hamowania rozprzestrzeniania się czynników chorobotwórczych, srebro jest wykorzystywane w medycynie oraz nanotechnologii. Istotny udział w wykorzystaniu metalu ma też przemysł tworzyw sztucznych. 700 ton srebra rocznie wykorzystywane jest do produkcji tlenku etylenu (stosowanego w przemyśle odzieżowym jako składnik poliestru oraz w produkcji płynów chłodzących) oraz formaldehylu (jako składnik klejów, sprzętu elektronicznego, części samochodowych, materiałów izolacyjnych, zabawek). Sektor stanowiący obecnie ponad 5,5% całkowitego popytu na srebro, ale posiadający potencjał do dynamicznego rozwoju, stanowi fotowoltaika, czyli sektor zajmujący się przetwarzaniem promieniowania słonecznego w energię elektryczną.
Tabela 1. Globalny popyt i podaż na srebro w latach 2005 – 2014
Źródło: Thomson Reuters / The Silver Institute
Od 2005 roku fotowoltaika zanotowała ponad siedmiokrotny przyrost udziału w globalnym popycie na srebro. Umocniła się najmocniej spośród wszystkich sektorów wykorzystujących srebro w skali makro. Do budowy każdego panelu słonecznego zużywa się 15-20 gramów srebra, dlatego popyt na metal jest wypadkową m.in. popytu na solarną energię elektryczną. The Silver Institute, zapowiada przyrost zużycia srebra w fotowoltaice w 2016 roku właśnie z powodu globalnego przyrostu instalacji solarnych. Dlatego, fotowoltaika mając przed sobą świetlaną przyszłość, zapowiada wzmożony popyt na srebro.
Udział słońca w globalnym udziale energetycznym przekroczył jedynie 1% ale globalne moce energii słonecznej wzrosły czterokrotnie w przeciągu ostatnich 4 lat. Dalszy wzrost wykorzystania energii solarnej uważa się za realny z powodu zapowiedzi programów rządowych Chin, Europy i USA wspierających rozwój odnawialnych źródeł energii. Największy udział w produkcji energii elektrycznej z paneli fotowoltaicznych ma region Azji i Pacyfiku, około 59% całego rynku. Natomiast państwa europejskie odpowiadają za około 18 %, choć do niedawna stanowiły aż 75% globalnego rynku fotowoltaiki.
Zgodnie z raportem WWF China „China’s Future Generation 2.0”, opartym o analizę Energy Transition Research Institute (Entri), Chiny zamierzają zrealizować plan ograniczenia emisji spalin, a jednocześnie zwiększyć wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. W tym celu realizują scenariusz osiągnięcia 50% energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii do 2030 roku oraz 80% do 2050 roku. Wówczas całkowicie wyeliminowane ma zostać zużycie węgla!
Wykres 1. Projekcje źródeł energii elektrycznej w Chinach
Źródło: Raport WWF „China’s Future Generation 2.0”
Amerykański rynek fotowoltaiczny przechodzi w ostatnich latach ogromny rozkwit i jest jednym z najszybciej rozwijających się sektorów gospodarki. Zatrudnienie rośnie tam szybciej niż w całej gospodarce USA. Wartość inwestycji w sektorze fotowoltaicznym wyniosły w 2014 roku aż 71 mld dolarów, kiedy w 2002 było to jedynie 2,5 mld dolarów. W 2015 roku zainstalowano o 30% więcej systemów solarnych niż w 2013. Zgodnie z projekcjami EIA, energia pochodząca z odnawialnych źródeł energii w Stanach Zjednoczonych zanotuje przyrost o 9% w 2016 roku. Znaczący udział w tych prognozach mają nowo zainstalowane elektrownie solarne i wiatrowe. W związku z tym, odnawialne źródła energii mają stanowić 14% całkowitej energii generowanej w USA.
Wykres 2. Planowane na 2016 rok zwiększenia pojemności energii elektrycznej wg źródeł
Źródło: U.S. Energy Information Administration
Z kolei Unia Europejska ustanowiła sobie cel aby w 2020 roku, 20% energii pochodziło z odnawialnych źródeł. Póki co, stanowią one 16% całkowitego zapotrzebowanie na energię, a energia solarna stanowi 11% odnawialnych źródeł. Perspektywa dalszego rozwoju odnawialnych źródeł energii jest realna ze względu na realizację założeń paryskiej konferencji klimatycznej COP21, która zakłada ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20% do 2020 roku.
Wykres 3. Realizacja założeń europejskiego programu o zastąpieniu konwencjonalnych źródeł energii, źródłami odnawialnymi
Źródło: Eurostat
Aby dokonać realizacji powyższych idei, wymagane jest zaangażowanie polityczne, wprowadzenie nowych standardów dla urządzeń i podniesienie wydajności samych elektrowni solarnych. Ponadto, zneutralizowany powinien zostać silny opór lobby konwencjonalnej energii, która zauważa zagrożenie w ogromnym potencjale odnawialnych źródeł energii. Teoretycznie, promieniowanie słoneczne docierające do powierzchni Ziemi w ciągu minuty jest wystarczające do zaspokojenia rocznego zapotrzebowania na energię całego globu. Półroczne promieniowanie słoneczne jest w stanie zastąpić wszystkie istniejące złoża węgla, ropy, gazu i uranu. Po dokonaniu analizy całkowitych globalnych rezerw paliw kopalnych oraz rocznych zasobów energii odnawialnej w odniesieniu do rocznego światowego zapotrzebowania na energię okazuje się, że największe rezerwy tkwią właśnie w energii słonecznej.
Pro-wzrostowe są też projekcje podaży srebra, które na 2016 rok zakładają pogłębienie się deficytu. Prognozuje się obniżenie globalnej produkcji o ok. 5%, co byłoby pierwszą obniżką od 2002 roku. Powodem jest wyeksploatowanie dojrzałych kopalni. Zapowiadane jest również utrzymanie się kilkuletniej tendencji spadkowej w odzyskiwaniu kruszcu. Jeśli prognozy się ziszczą, to recykling srebra, który odpowiada za ponad 15% podaży, osiągnie poziom najniższy od ponad 10 lat. A wszystko przez środowisko niskich cen, które obniża rentowność inwestycji w nowe kopalnie oraz opłacalność procesu odzyskiwania surowca ze zużytych przedmiotów wykonanych ze srebra, jednocześnie zniechęcając do zwiększenia podaży.
Analizując rynek srebra w kontekście finansowym, to intrygujący jest fakt skupowania srebra przez JP Morgana, który z poziomu 5 mln uncji w 2012 roku zmagazynował 55 mln uncji w kwietniu 2015 roku. Instytucja finansowa tłumaczy takie zachowanie próbą zabezpieczenia się przed prognozowanym przez nią kryzysem. Historia kryzysów istotnie nakazuje oczekiwać, w razie ich wystąpienia, wzrostu wartości srebra. Zależność ta, szczególnie widoczna jest przy drugim kryzysie naftowym z 1979 roku i bańce nieruchomości z 2008 roku, podczas wystąpienia których rynek szybko ustanowił dno i rozpoczął dynamiczny trend wzrostowy.
Wykres 4. Reakcja notowań srebra na globalne kryzysy finansowe
Źródło: Opracowanie własne na podstawie macrotrends.net
Wzrostom notowań srebra powinna sprzyjać niepewność na rynku finansowym. Po pierwsze, ewentualne opuszczenie Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię. Niepewność wokół tego bezprecedensowego wydarzenia powoduje, że inwestorzy będą chronić swój kapitał poprzez ucieczkę w kierunku tzw. “bezpiecznych przystani”. Natomiast decyzja o opuszczeniu UE może już za sobą pociągnąć umocnienie dolara, a wówczas srebro które jest denominowane w walucie amerykańskiej stanie się droższe dla posiadaczy innych walut, w związku z czym spadnie zarówno popyt, jak i cena srebra. Jednak jest to ryzyko określone na połowę roku (referendum w sprawie Brexit: 23 czerwca). Drugim czynnikiem pro-wzrostowym dla notowań srebra jest kwestia „lądowania chińskiej gospodarki”. Przy czym, im silniejsze odnotowane zostaną wstrząsy na globalnym rynku finansowym, tym większe wsparcie powinno otrzymać srebro. Po trzecie, gołębie banki centralne, które próbują pobudzić gospodarki do dynamicznego wzrostu. Szczególnie istotne są decyzje o opóźnieniu kontynuowania zacieśniania monetarnego przez System Rezerwy Federalnej, co oddala w czasie wzrost wartości dolara. Ponadto, solidny amerykański rynek pracy, kieruje uwagę na poprawę czynników inflacjogennych i pobudzających dynamikę wzrostu gospodarczego. Słabsze odczyty oddalą decyzję o podniesieniu stóp procentowych, w wyniku czego słabnący dolar amerykański będzie determinował aprecjację notowań srebra.
W roku wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych należy spodziewać się sporych wahań na rynku metali szlachetnych. Co ciekawe, w ciągu ostatniej ponad 20 – letniej historii, zauważalne jest słabnięcie notowań srebra przynajmniej na kilka miesięcy przed zakończeniem urzędowania prezydenta. Jednakże warunkiem było wystąpienie odpowiedniego wydarzenia rynkowego lub gospodarczego. W związku z czym, wraz z zaprzysiężeniem nowego prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki, należałoby oczekiwać ugruntowania się dna i aprecjację ceny srebra. Przy czym, aby zależność ta zmaterializowała się, globalny rynek finansowy musiałby ukształtować odpowiedni kontekst.
Wykres 5. Notowania srebra za urzędowania poszczególnych prezydentów
Źródło: Opracowanie własne na podstawie macrotrends.net
Z technicznego punktu widzenia, notowania srebra ustanowiły historyczny szczyt w 2011 roku na fali kryzysu finansowego wywołanego pęknięciem bańki spekulacyjnej na nieruchomościach w Stanach Zjednoczonych. Od momentu względnej stabilizacji sytuacji w 2011 roku, cena pozostaje w długoterminowym trendzie spadkowym. Analizując 7 – letnie cykle rynkowe, okres długoterminowych spadków na rynku srebra powinien zostać zakończony. Cykliczne dno doskonale pokryło się z dnem 2015 roku. Od początku 2016 roku, metale szlachetne radzą sobie dość dobrze notując ponad 10 – procentowe wzrosty. Dlatego można spodziewać się kontynuacji odreagowania wzrostowego w dalszej części roku.
Wykres 6. Cykliczność na rynku srebra
Źródło: Opracowanie własne macrotrends.net
Ponadto, zgodnie z teorią fal Elliotta, długoterminowy impuls spadkowy został najprawdopodobniej wypełniony i należy oczekiwać solidnej korekty wzrostowej. Gwałtowna fala nr 1 została jeszcze bardziej wzmocniona dynamiczną trzecią falą. Natomiast, ostatnia spadkowa fala 5, zdecydowanie spowolniła. Zgodnie z psychologią rynku, fala kończąca impuls spadkowy odzwierciedla słabnięcie strony niedźwiedzi i wypalenie trendu spadkowego. Symptomy takiego wypalenia trendu spadkowego można wypatrzyć w notowaniach srebra. W związku z tym, należy spodziewać aprecjacji notowań srebra w niedalekiej przyszłości.
Wykres 7. Oznaczenie fal Elliotta na wykresie cenowym srebra
Źródło: Opracowanie własne macrotrends.net
Reasumując, rynek srebra najwyraźniej szuka dna, a pretekstem do jego ukształtowania i wzrostowego odbicia mogą być wybory prezydenckie w USA. Ponadto, niepewność i podwyższona zmienność rynków finansowych będzie sprzyjała inwestowaniu w aktywa będące tzw. bezpiecznymi przystaniami. Biorąc pod uwagę czysto ekonomiczne prawa, rosnący popyt o sporym potencjale utrzymania się w długim i bardzo długim terminie oraz względnie słaba podaż, oznaczają niedobór surowca na rynku, a w konsekwencji aprecjację jego wartości. Również strona techniczna prezentuje się pro-wzrostowo. Zarówno cykle, jak i teoria Elliotta, zapowiadają aprecjację notowań srebra.
Aneta Lis, Departament Doradztwa Inwestycyjnego EFIX DM S.A.