Niepokojące sygnały płynące z danych makro

Kwiecień zostanie bez wątpienia zapamiętany jako miesiąc silnej przeceny surowców, zarówno przemysłowych, energetycznych, jak i metali szlachetnych. W porównaniu z tą dynamiką spadków korekty zbudowane na niektórych europejskich parkietach miały niewielką skalę. Zresztą odbicie w drugiej połowie miesiąca na większości z nich pozwoliło odrobić wcześniejsze straty prawie w całości. Wśród rynków akcyjnych rodzima giełda pozostaje jednak niechlubnym wyjątkiem, główne indeksy znajdują się znacznie poniżej tegorocznych szczytów.

Przyczyną gorszego sentymentu wśród inwestorów są coraz słabsze odczyty twardych danych makroekonomicznych, i to zarówno ze Stanów Zjednoczonych, jak ze Starego Kontynentu. Dodatkowo rozczarowujące publikacje wskaźników nastrojów producentów i konsumentów sugerują, że ożywienie w światowych gospodarkach, które od kilku miesięcy było asumptem do wzrostu cen akcji, może nadejść dopiero pod koniec tego roku, a nawet w 2014. Ostatnie spadki indeksów PMI z Niemiec i strefy euro sprawiły, że pojawiły się głosy odnośnie obniżki stóp procentowych przez Europejski Bank Centralny. Taki krok mógłby nieco pobudzić europejskie gospodarki, choć z drugiej strony wpływ tego posunięcia byłby mocno ograniczony ze względu na skalę luzowania ilościowego pieniądza w USA, Japonii czy chociażby Wielkiej Brytanii.


Powodów do niepokoju nie dostarczały w kwietniu wydarzenia polityczne. Pat wyborczy we Włoszech został przezwyciężony. Centrolewicy i centroprawicy udało się porozumieć w temacie wyboru prezydenta, którym kolejny raz został Giorgio Napolitano. Misja utworzenia rządu została powierzona nowemu sekretarzowi generalnemu Partii Demokratycznej Enrico Letta. Pomimo że już na wstępie rozmów z Berlusconim pojawiły się rozbieżności (główną kością niezgody był podatek od nieruchomości wprowadzony za czasów Mario Monti oraz obsadzenie stanowisk w głównych resortach), nowy rząd został zaprzysiężony i uzyskał wotum zaufania. Współpraca wszystkich partii w ramach tzw. wielkiej koalicji może nie być prosta, ale wydaje się możliwa. Rynki nadal udzielają włoskim politykom kredytu zaufania, co widać chociażby po rentownościach obligacji tego kraju.


W kwietniu ucichł temat negocjacji budżetowych w amerykańskim Kongresie. Chociaż termin podniesienia limitu zadłużenia mija 19 maja, to analitycy wyliczyli, że Stany Zjednoczone są w stanie funkcjonować przy obecnym poziomie do przełomu lipca i sierpnia. Stanowiska reprezentowane przez Republikanów i Demokratów odnośnie polityki fiskalnej jeszcze nigdy nie były tak odmienne jak teraz. Osiągnięcie porozumienia na przestrzeni najbliższych 2-3 miesięcy wydaje się zatem niewykonalne. Chociaż teraz rynki finansowe zdają się ten problem ignorować , to wkrótce może on ponownie podgrzać atmosferę na giełdowych parkietach.


Tabela grupująca najważniejsze dane makro opublikowane w ostatnim miesiącu, które mają największy wpływ na kształtowanie trendów na głównych rynkach finansowych:

Wskaźnik makro
Miesiąc
Wartość z danego miesiąca
Poprzednia wartość
Trend

Indeks FED z Filadelfii
kwiecień
1,3 pkt.
2 pkt.

Indeks nastrojów konsumentów Uniwersytetu Michigan
kwiecień
76,4 pkt.
78,6 pkt.

Indeks zaufania konsumentów – Conference Board
marzec
59,7 pkt.
68 pkt.

Indeks wskaźników wyprzedzających - Conference Board
marzec
-0,1% m/m
0,5% m/m

Indeks NY Empire State
kwiecień
3,05 pkt.
9,24 pkt.

Indeks instytutu IFO
kwiecień
104,4 pkt.
106,7 pkt.

Indeks instytutu ZEW
kwiecień
36,3 pkt.
48,5 pkt.

Sprzedaż detaliczna USA
marzec
-0,4% m/m
1% m/m

Produkcja przemysłowa USA
marzec
0,4% m/m
1,1% m/m

Dynamika PKB USA (anualizowany) – wstępny
I kwartał
2,5%
0,4%

Bazowa stopa procentowa USA
kwiecień
0,25%
0,25%

Inflacja CPI USA
marzec
1,5% r/r
2,0% r/r

Realna stopa procentowa USA
marzec
-1,25% r/r
-1,75% r/r

Inflacja PPI USA
marzec
1,1% r/r
1,7% r/r

Inflacja HICP
marzec
1,7% r/r
1,8% r/r

Inflacja PPI strefa euro
luty
1,3% r/r
1,7% r/r

Stopa bezrobocia USA
marzec
7,6%
7,7%

Zmiana zatrudnienia w sektorze pozarolniczym USA
marzec
88 tys.
268 tys.

- trend wzrostowy
- trend spadkowy
- trend boczny

Negatywne sygnały płynące z danych makro

Kwiecień był kolejnym miesiącem słabszych odczytów makro zarówno w Europie, jak i Stanach Zjednoczonych. Wszystkie wskaźniki nastrojów zanotowały w minionym miesiącu spadek, nawet indeks wskaźników wyprzedzających – Conference Board z USA. Niepokojące sygnały płyną także z indeksów PMI państw strefy euro. Główny motor Eurozony – Niemcy notują już drugi miesiąc spadków tych indeksów zarówno dla przemysłu, jak i usług. Analizując korelację pomiędzy odczytami indeksu PMI dla przemysłu i zachowaniem niemieckiego parkietu widać wyraźnie, że spadkom tego pierwszego zazwyczaj towarzyszyła większa lub mniejsza korekta na giełdach. Póki co zasięg tej korekty na DAXie był nieduży. Jeżeli jednak słabe odczyty indeksów PMI będą kontynuowane, to inwestorzy zaczną wątpić w poprawę sytuacji gospodarczej w Europie w drugiej połowie roku. Taka rewizja oczekiwań w połączeniu z brakiem innych pozytywnych czynników mogłaby być przyczyną głębszych ruchów korekcyjnych na giełdowych indeksach.
Bank Japonii wyręcza EBC


Na kwietniowym posiedzeniu Bank Japonii, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, zdecydował się na nielimitowany skup aktywów. Instytucja ta postanowiła skupować zarówno obligacje, jak i akcje za kwotę 7 bln jenów miesięcznie. Skutki tej decyzji są widoczne nie tylko na rentownościach japońskich papierów dłużnych, które systematycznie spadają już od marca 2011 i znajdują się na rekordowo niskich poziomach, ale także na rentownościach obligacji krajów europejskich. Pomimo trwającego dwa miesiące włoskiego pata politycznego w postaci problemów ze sformowaniem rządu i kontynuacji reform drugiego po Grecji najbardziej zadłużonego kraju strefy euro w relacji do PKB, koszt obsługi włoskiego długu znacznie się zmniejszył w ciągu ostatnich tygodni. W kwietniu dynamiczny spadek zanotowały również rentowności hiszpańskich obligacji i to mimo rozgrywających się w tle problemów gospodarczych tego kraju. Nie dość, że od siedmiu kwartałów hiszpański PKB systematycznie się zmniejsza, to jeszcze wstępne dane za I kwartał br. pokazały największy spadek tego wskaźnika w ujęciu rocznym od 2009 roku. Najważniejszym problemem pogrążonej w recesji gospodarki jest ogromne bezrobocie, które w I kwartale zanotowało kolejny rekord – już 27,16 proc. mieszkańców tego kraju pozostaje bez pracy. W kwietniu negatywnie zaskoczyły także dane odnośnie hiszpańskiego deficytu, który w 2012 roku wyniósł aż 10,6 proc. PKB, choć zgodnie z wymogami Brukseli nie powinien przekroczyć 6,3 proc. Gorsze dane napływające z krajów strefy euro, w tym w ostatnim czasie także z Niemiec, powinny stanowić asumpt dla EBC do obniżki stóp procentowych na najbliższym posiedzeniu. Z największych banków centralnych EBC pozostaje najbardziej konserwatywną instytucją i prowadzi najmniej ekspansywną politykę monetarną. Po pierwsze jednak wpływ obniżki stóp w Eurolandzie o 25 pkt. bazowych będzie znikomy w obliczu powszechnego dodruku pieniądza na świecie, po drugie koszt obsługi długu większości krajów strefy euro znajduje się na rekordowo niskim poziomie poprzez działania innych banków centralnych. Państwa europejskie mają zatem warunki by realizować reformy gospodarcze, a pobudzenie wzrostu PKB pozostaje w gestii poszczególnych rządów i nie jest obowiązkiem EBC.

Wykres 2. Rentowności 10-letnich obligacji w latach 2007-2013

Jak długo potrwa QE3?
Systematyczne spadki stopy bezrobocia w Stanach Zjednoczonych trwają już od listopada 2009 roku, od początku tego roku poziom bezrobocia utrzymuje się poniżej 8 proc, w marcu notując wartość najniższą od 50 miesięcy. Niestety te spadki niekoniecznie idą w parze ze wzrostem zatrudnienia w sektorze pozarolniczym, co wynika głównie z innej metodologii liczenia. Wiele osób zniechęconych długotrwałym pozostawaniem bezrobotnym rezygnuje z aktywnego poszukiwania pracy i przestaje być wliczanym do siły roboczej, a zatem jest wykreślnym także z rejestru bezrobotnych. Rezerwa Federalna zapowiedziała utrzymywanie stóp procentowych bliskich zero do momentu aż poziom bezrobocia nie spadnie poniżej 6,5 proc., co szacowane jest na 2015 rok. Nie dotyczy to jednak stopniowego wychodzenia z luzowania ilościowego pieniądza, co powinno nastąpić zanim wzrośnie koszt pieniądza za Oceanem. Ostatnie odczyty z rynku pracy sprawiły, że analitycy ponownie zaczęli dyskutować na ten temat. Wiadomo już, że szef FEDu Ben Bernanke nie pojedzie w tym roku do Jackson Hole, gdzie ogłoszona została druga runda QE w 2010 roku. Z miejscem tym rynki zawsze wiążą nadzieje na uzyskanie informacji na temat przyszłej polityki monetarnej w USA. W tym roku taką informacją mogłoby być stopniowe wychodzenie z luzowania ilościowego w perspektywie kilku miesięcy. Inwestorom pozostaje zatem czekać na sygnały płynące z protokołów z posiedzeń FOMC i wypowiedzi Bena Bernanke na konferencjach po tych posiedzeniach.

Wykres 3. Stopa bezrobocia i zmiana zatrudnienia w sektorze pozarolniczym w USA w latach 2003-2013

Karolina Bojko-Leszczyńska
EFIX Dom Maklerski S.A.