To był naprawdę ciekawy rok! Pełen niespodziewanych wydarzeń, na czele z atakiem Rosji na Ukrainę. 2022 rok zakończył się pod znakiem obaw o recesję, która finalnie (jeszcze) nie uderzyła w większośc globalnych gospodarek. To był też trudny rok na rynkach kapitałowych - w zasadzie wszystkie istotne indeksy giełdowe, poza brytyjskim FTSE-100, zanotowały spore spadki, a inwestorzy chcący chronić swój kapitał byli zmuszeni do większej ekspozycji na rynek obligacji, który zaś borykał się z rosnącymi stopami procentowymi. Zapraszamy na nasze subiektywne podsumowanie minionego 2022 roku na rynkach finansowych.
Inwazja Rosji na Ukrainę
- 24 lutego stało się coś, o czym mówiono już od wielu miesięcy, ale jednak i tak było to pewne zaskoczenie, że rzeczywiście do tego doszło
- mowa oczywiście o zbrojnym ataku Rosji na Ukrainę, który początkowo w rosyjskich mediach propagandowych był przedstawiany jako “trzydniowa specjalna operacja militarna”, mająca na celu denazyfikację Ukrainy i obronę rosyjskiej ludności, szczególnie na wschód od Kijowa
- oprócz tego na początku roku Rosja (jeszcze przed atakiem na Ukrainę) żądała od NATO usunięcia z Europy systemu rakiet średniego i dalekiego zasięgu, likwidacji natowskiej infrastruktury i wycofania wojsk z krajów, które przystąpiły do sojuszu po 1997 roku (czyli między innymi z Polski)
- rosyjska inwazja przewróciła do góry nogami rynek surowców, szczególnie energetycznych i rolnych i w zasadzie odłączyła rosyjską gospodarkę i rynek kapitałowy od reszty świata, choć w wielu komentarzach można wciąż przeczytać, że to USa i NATO “wypowiedziały wojnę Rosji”
- jest to też początek końca europejskiego uzależnienia od rosyjskich surowców i całkowita porażka niemieckiej polityki gospodarczej ostatnich dekad (czego dowodem są nie tylko sankcje, ale też bezpowrotnie zniszczone obie nitki Nord Stream)
- tuż po inwazji ceny ropy Brent poszły w górę z 97 dolarów do szczytowych 139 USD w ciągu lekko ponad tygodnia
- ceny gazu na kontraktach Dutch TTF poszły w górę z 89 EUR do 346 EUR w ciągu kilkunastu sesji
- w obu przypadkach jesteśmy w tej chwili na poziomach sprzed inwazji
- ceny pszenicy poszybowały z 880 dolarów za do ponad 1360 w ciągu kilkunastu dni (obecnie są na poziomach poniżej rozpoczęcia wojny, okolice 770 dolarów)
- w lutym S&P500 stracił ponad 5% (4306 pkt.)
- WIG20 osunął się o 10% (1967 pkt.)
- rosły zbrojeniówki z GPW: Lubawa (WA:LBW), Protektor (WA:PRTE)
- finalnie jednak Protektor rok zakończy na -30%, a Lubawa na 108% plusie
Upadek LUNY i projektu Terra w maju
- w pierwszej połowie maja miało miejsce wydarzenie, które w zasadzie miało już później największy wpływ na to co przez kolejne miesiące działo się na rynku kryptowalut i jaki był sentyment inwestorów
- w ciągu zaledwie kilku sesji LUNA, która jeszcze na początku kwietnia była ósmym projektem pod względem kapitalizacji (ponad 40 mld dolarów), straciła ponad 99% i spadła ze 115 dolarów do poziomów poniżej 1 centa
- natomiast algorytmiczny stable-coin TerraUSD, który był częścią projektu, bezpowrotnie stracił powiązanie z dolarem, dosłownie na kilkanaście dni po tym jak kapitalizacja przekroczyła 18 mld dolarów, a TerraUSD wyprzedził pod względem wartości rynkowej Binance USD, stając się tym samym trzecim stable-coinem
- co było przyczyną upadku LUNY?
- wynikało to z mechaniki całego projektu: powiązania emisji TerraUSD z LUNĄ, a także z tego, że zakładał on ciągły napływ kapitału, co w pewien sposób przybliżało go do piramidy finansowej
- mowa tu przede wszystkim o platformie Anchor Protocol działającej na blockchainie Terry
- oferowała ona dla TerraUSD roczne oprocentowanie na bardzo wysokim poziomie: 19,5%, w dodatku tuż przed krachem ponad 75% wszystkich jednostek TerraUSD - znajdowało się właśnie na Anchorze
- krach projektu Terra rozpoczął się w sobotę 7 maja, kiedy duzi inwestorzy zaczęli wycofywać z Anchor Protocol swoje TerraUSD. Wartość UST na Anchorze spadła z ponad 14 mld dolarów do zaledwie 3 mld USD w środę cztery dni później
- straty posiadaczy LUNY i TerraUSD są szacowane na ok. 45 mld dolarów, nie wliczając w to kolejnych problemów innych platform, które zaczęły upadać w konsekwencji krachu Luny
- Do Kwon, czyli twórca projektu, wciąż jest na wolności, choć sam twierdzi, że nie ucieka
- w samym maju BTC spadł o 22% (z 38 500 tys. do 29 800 USD)
- na koniec maja S&P500 był notowany po 4100 pkt. (0,18% wzrostu m/m)
- WIG20 po 1822,5 pkt. (wzrost o 1%)
Traktat sopocki i początek cyklu podwyżek stóp przez EBC
- w lipcu do grona banków na poważnie zacieśniających politykę monetarną dołączył EBC, a początek podwyżek stóp rozpoczął się o miesiąc później niż nawet w Szwajcarii
- na lipcowym posiedzeniu, zgodnie z zapowiedziami, EBC po raz pierwszy od 11 lat podniósł stopy procentowe i to w dodatku o 50 punktów bazowych (mocniej od oczekiwań)
- we wrześniu stopy procentowe w strefie euro poszły w górę o kolejne 75 punktów bazowych (pierwsza tak duża podwyżka w historii EBC), podobnie w październiku
- ostatnia w tym roku, grudniowa podwyżka stóp o 50 punktów bazowych nie będzie jednak ostatnią w tym cyklu podwyżek
- w dodatku od marca 2023 roku EBC będzie prowadził zacieśnianie ilościowe swojego portfela skupowanych obligacji, w tempie 15 mld EUR miesięcznie
- o ile EBC nie przewiduje głębokiej recesji i zakłada, że przyszły rok zakończymy na niewielkim plusie, jeśli chodzi o PKB (0,5% r/r), to już znacznie większym optymistą jest Adam Glapiński, który twierdzi, że w Polsce recesji nie będzie w ogóle
- w lipcu doszło też do zawarcia słynnego już traktatu sopockiego, podczas urlopu prezesa NBP
- na sopockim molo Adam Glapiński obiecał, że po wakacjach stopy procentowe wzrosną nie więcej niż raz i nie mocniej niż o 25 pb., do poziomu 6,75% i tak też się stało we wrześniu
- później podwyżek już nie było, a RPP weszła w tryb “wait and see” i to mimo tego, że w październiku inflacja wybiła tegoroczne maksima na 17,9% r/r
- w lipcu S&P500 wzrósł o 8%, do 4118 pkt.
- WIG20 zyskał niecałe 3% (1736 pkt.)
Upadek giełdy FTX
- chyba jednak niespodziewanym wydarzeniem na rynku krypto w tym roku był upadek giełdy FTX i (i całego holdingu FTX Group, składającego się z ponad… 130 spółek) na początku listopada
- był to najbardziej spektakularnym upadek giełdy kryptowalut od czasu zakończenia działalności przez Mt. Gox, w lutym 2014 roku
- giełda, która jeszcze do niedawna była drugą na świecie pod względem wolumenu i która na początku roku była wyceniana na ponad 32 mld dolarów, bo zainwestowały w nią największe fundusze VC na świecie, która przejmowała kolejne upadające krypto-biznesy, żeby je uratować w ciągu kilku dni okazała się wydmuszką
- okazało się, że FTX zdefraudował środki klientów, a należąca do tego samego holdingu spółek Alameda Research wykorzystywała je bezprawnie do pożyczek i handlu na rynku
- straty klientów przekraczają 8 mld dolarów
- nowy prezes FTX w upadłości - John Ray, który notabene odpowiadał za likwidację Enrona - powiedział, że jeszcze nigdy wcześniej w swojej ponad 40-letniej karierze, nie widział takiego bałaganu w holdingu tej skali
- dodał, że spółkami z grupy FTX kierowała wąska grupa niedoświadczonych i z dużym prawdopodobieństwem niezbyt uczciwych osób, które bardzo szybko przestały mieć kontrolę nad tym, co się dzieje z finansami spółek, a spora część aktywów FTX-a zginęła lub została skradziona
- Sam Bankman Fried został aresztowany na Bahamach w miesiąc po ogłoszeniu bankructwa FTX Group
- a w zeszłym wylądował w Stanach Zjednoczonych po tym jak została zabezpieczona 250-milionowa kaucja, najwyższa w historii wymiaru sprawiedliwości USA
- teraz SBF czeka na proces w domu swoich rodziców, w którym bez wątpienia będzie mu wygodniej niż w areszcie na Bahamach i najprawdopodobniej uda mu się utrzymać swoją wegańską dietę
- S&P500 w ciągu listopada zyskał prawie 6% (4080 pkt.)
- WIG20 wzrósł aż o 12% (1736 pkt.)
5 dni, które odpowiadały za 95% spadków S&P500
- czołowy amerykański indeks kończy 2022 rok z wynikiem -20%
- najgorszy był 13 września (-4,3%), po sierpniowej publikacji inflacji
- o ponad 4% indeks spadł też 18 maja, po słabych wynikach spółek i słowach Powella o bólu na rynkach związanego z podwyżkami
- 13 czerwca S&P500 spadł o 3,9%, po publikacji majowych odczytów inflacji
- 29 kwietnia dzienny spadek wyniósł 3,6%, po raz kolejny można było doszukiwać się jego przyczyn w słabszych od oczekiwań wyników finansowych: rozczarował m.in. Amazon (NASDAQ:AMZN), który podobnie jak Walmart pokazał słabsze od prognozowanych sprawozdanie za pierwszy kwartał
- 5 maja czołowy indeks w USA również spadł o 3,6%, co było spowodowane przede wszystkim tym, że dzień wcześniej po konferencji FOMC Powell zapewniał, że Fed nie rozważa podwyżek w tempie wyższym niż o 50 punktów bazowych
- dla porównania indeks 100 największych spółek technologicznych w USA Nasdaq-100 zakończył rok ze stratą ponad 33%, czyli znacznie gorzej niż S&P500
Najwyższe stopy zwrotu na GPW:
- Sunex: 546%
- Noble Financials (kupno i sprzedaż nieruchomości): 197%
- Votum (WA:VOT) (kancelaria prawna prowadząca sprawy frankowe): 184%
- Bumech (WA:BMCP): 155%
- Arctic Paper (WA:ATC): 146%
- Spyrosoft: 129%
- XTB (WA:XTB): 104%
- JSW (WA:JSW) (najmocniejsza w WIG20): 63%
Najgorsze spółki na GPW w 2022:
- YOLO (miało budować sieć ładowarek do samochodów elektrycznych i szukać inwestorów, w marcu ogłosiło upadłość): -92%
- New Tech Capital (wcześniej Invista (WA:NTCP), zarządzanie wierzytelnościami i nieruchomościami): -86%
- Less (wcześniej Inter Groclin): -79,5%
- Kernel Holding: -70%
- CCC (WA:CCCP) (najgorzej z WIG20): -59%
Na amerykańskiej giełdzie najgorzej poradził sobie w 2022 roku operator serwisu z używanymi samochodami - spółka Carvana, która straciła ponad 98%
- bardzo słaby rok zaliczył też Novavax (-93%) oraz Coinbase (NASDAQ:COIN) Global (-87%), bardzo mocny minus zaliczył producent samochodów elektrycznych Rivian (-81,77%)
- 2022 rok z ogromnymi spadkami zakończy również Tesla (NASDAQ:TSLA), której akcje w ciągu ostatnich 12 miesięcy potaniały o niemal 70%, a jej C/Z mimo tego przekracza 37
Spośród najpopularniejszych spółek technologicznych wszystkie zakończyły rok na minusie:
- Microsoft (NASDAQ:MSFT): -28%
- Apple (NASDAQ:AAPL): -29%
- Alphabet: -39%
- Amazon: -50%
- Intel (NASDAQ:INTC): -51%
- Netflix (NASDAQ:NFLX): -51%
- Nvidia: -51%
- Meta (NASDAQ:META) Platforms: -64%