Investing.com - Teoria Czarnego Łabędzia opracowana przez libańskiego matematyka i naukowca Nassima Nicholasa Taleba w nawiązaniu do odkrycia w Australii w XVII wieku czarnego łabędzia, gatunku nieznanego w krajach zachodnich dowodzi, że niezwykle rzadkie i nieprzewidywalne zdarzenia mogą mieć nieproporcjonalny wpływ na nasz świat. Koncepcja ta zastosowana w sektorze finansowym odnosi się do faktu, że nieprzewidziane zdarzenia o charakterze gospodarczym, społecznym lub geopolitycznym i niemożliwe do przewidzenia mogą wywołać gwałtowne spadki na rynkach.
Creand Wealth Management, podmiot specjalizujący się w bankowości prywatnej analizuje, główne czarne łabędzie, które spowodowały największe spadki na giełdzie w ciągu ostatniego stulecia.
1. Krach z 1929 roku
Mówiąc o czarnych łabędziach nie sposób nie wspomnieć o krachu z 1929 roku; najgłębszym spadku, jaki odnotował rynek i który trwał 33 miesiące obniżając notowania indeksu Dow Jones o 86%. Łatwość pozyskiwania kredytów, wysoki poziom zadłużenia sprzedawców detalicznych i przesadnie wysokie wyceny były czynnikami wyzwalającymi masową wyprzedaż. Scenariusz, który w ciągu tygodnia doprowadził do zubożenia tysięcy rodzin i zaostrzenia dotychczasowej luźnej akcji kredytowej oraz bankructwa dużej liczby firm, które nie były w stanie zaspokoić swoich potrzeb w zakresie kapitału obrotowego. Największe tąpnięcie nastąpiło we wtorek 29 października 1929 r. i wyniosło 12,8%.
2. Kryzys Dotcomów [2000]
Wraz z pojawieniem się sieci World Wide Web wielu inwestorów dostrzegło wielką okazję inwestycyjną i zaczęły powstawać firmy - w niektórych przypadkach tradycyjne - które wraz z rozwojem Internetu i handlu elektronicznego przedstawiły modele biznesowe wykorzystujące www, jako bazę. W szczycie bańki, gdy indeks Nasdaq przekroczył 4800 punktów, zaczęły pojawiać się spadki niektórych akcji siejąc strach wśród inwestorów rozpoczynając tym samym tzw. efekt dotcom Y2K.
W ciągu zaledwie dwóch lat rynek stracił blisko pięć bilionów dolarów. Nasdaq dotknął dna w październiku po spadku o 78% do 1 114 punktów. Jak tłumaczy Gorka Apodaca, szef Doradztwa w Katalonii i na Balearach w Creand Wealth Management: "firmy private equity wprowadziły na giełdę spółki, które wyłoniły się z internetowego boomu i włączyły do ich wyceny wysokie oczekiwania sprzedażowe, które nie zostały spełnione, co spowodowało masowy odpływ tego typu firm i bankructwo wielu z nich".
3. Kryzys finansowy [2008]
W 2008 roku gospodarka światowa rozwijała się w dobrym tempie i nic nie zapowiadało blisko 54% spadków na giełdzie, które trwały 17 miesięcy. Kryzys ten rozprzestrzenił się na cały świat, chociaż jego źródło tkwiło w amerykańskim rynku kredytów hipotecznych, dlatego też jest znany, jako kryzys kredytów hipotecznych typu subprime. Przed wybuchem kryzysu banki oferowały ekstremalne kredyty na sfinansowanie zakupu kredytów hipotecznych przez osoby bez środków (subprime). To wraz z procesem deregulacji finansowej przeprowadzonej w Stanach Zjednoczonych w poprzednich latach umożliwiło sprzedaż tych kredytów hipotecznych z niską zakamuflowaną jakością kredytową i doprowadziło do kryzysu płynności, który doprowadził do paniki na giełdzie i głębokiej recesji.
4. Kryzys COVID [2020]
Globalna pandemia wywołana przez wirus COVID-19 to kolejny przykład Czarnego Łabędzia. Ten kryzys dotknął cały świat w 2020 r. powodując globalne lockdowny i inne ograniczenia, a jego konsekwencje zarówno w postaci strat ludzkich jak i ekonomicznych były druzgocące. W ciągu zaledwie dwóch miesięcy rynki spadły o 40%. Dwa z pięciu największych spadków giełdowych w historii miały miejsce niemal kolejno w pierwszych dniach kryzysu zdrowotnego 12.03.2020 (-9,9%) i 16.03.2020 (-12,9%). Konsekwencje tego globalnego kryzysu są najpoważniejsze od czasów II wojny światowej.
5. Czarny poniedziałek [1987]
Aby zlokalizować Czarnego Łabędzia, który spowodował jeden z największych spadków na rynkach w ciągu ostatniego stulecia trzeba cofnąć się o 36 lat. W dniu 19 października 1987 r. indeks Dow Jones spadł o 22,6% w ciągu jednej sesji tracąc prawie jedną czwartą kapitalizacji rynkowej. Gorka Apodaca tłumaczy, że „przyczyną tak silnej korekty było przewartościowanie aktywów, rosnąca cena ropy oraz wysoka inflacja, co spowodowało masową wyprzedaż przez inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych”. Spadki, które nastąpiły w następnych dniach nie były już tak strome. W ciągu trzech miesięcy, w maksymalnych szczytach odnotowano spadki na poziomie 28%. Niemniej indeks Dow Jones zakończył rok 1987 na plusie (2,26%).
6. Wojna w Ukrainie [2022]
Mimo napięć politycznych i przeprowadzonego kilka lat wcześniej procesu aneksji Krymu, nie spodziewano się inwazji militarnej Rosji na tak dużą skalę. Wpływ na giełdę wybuchu wojny w połowie XXI wieku w sercu Europy nie był tak dotkliwy jak jej wpływ na poziomie geopolitycznym, choć spadki na rynkach sięgnęły 18% w ciągu siedmiu miesięcy od początku wojny. Spadki w samym dniu inwazji wyniosły 3,7% na {{175|Euro Stoxx}}. Największy bezpośredni wpływ miały jednak wysokie koszty paliw i energii ze względu na charakter rosyjskiej gospodarki opartej głównie na eksporcie surowców.
7. Ataki z 11 września [2001]
Na przestrzeni ostatniego stulecia pojawiały się także Czarne Łabędzie, których rodowód daleki był od sfery czysto ekonomicznej, ale które wywarły silny wpływ na giełdy. Tak było w przypadku ataków terrorystycznych z 11 września w Nowym Jorku, które spowodowały, że rynki zanurkowały tego dnia tracąc 7,1%, a w ciągu jednego miesiąca skumulowany spadek wyniósł blisko 17%. Efekt zarażania spowodował, że wartości głównych europejskich indeksów również otworzyły się niżej, a Euro Stoxx spadł o 6,6%. Drugą stroną medalu był indeks S&P 500 VIX, który odnotował wzrost o 26,6%; to doskonale tłumaczy, dlaczego jest znany, jako indeks strachu.
8. Brexit [2016]
Nieoczekiwany wynik promowanego przez brytyjski rząd referendum zorganizowanego by zagłosować za ewentualnym wyjściem kraju z Unii Europejskiej wywołał prawdziwe trzęsienie ziemi na poziomie politycznym, społecznym i gospodarczym. 52-procentowe poparcie dla wyjścia z UE wywołało początkową reakcję na rynkach akcji i walut, która spowodowała, że londyńska giełda spadła o ponad 7% podczas kolejnej sesji, a łączny spadek w ciągu dwóch dni wyniósł 14%. Spowodowało to również największą dewaluację funta, jaką kiedykolwiek zarejestrowano w ciągu jednego dnia. Spadki wyniosły 10% w stosunku do dolara i 7% w stosunku do euro.
Jednym z wniosków wyciągniętych z analizy jest to, że Czarne Łabędzie, których geneza była finansowa - takie jak krach z 1929 r., kryzys dotcomów z 2000 r., czy kryzys finansowy z 2008 r. - spowodowały znacznie bardziej niszczycielskie skutki dla rynków, niż inne wydarzenia z większymi reperkusjami politycznymi i ludzkimi, jak zamachy z 11 września, czy wybuch wojny w Ukrainie, po których spadki na giełdzie nie były tak gwałtowne.
Ponadto, skutek tego typu zdarzenia o podłożu finansowym nabiera znacznie bardziej długoterminowego charakteru. Spadki na giełdach kumulowały się w znacznie dłuższym okresie (33 miesiące w przypadku krachu 29 lub 31 miesięcy w kryzysie dotcomów z 2000 r. w porównaniu do dwóch sesji spadków po Brexicie lub dwóch miesięcy w przypadku kryzysu COVID-19).
Pomimo faktu, że są to wydarzenia o dużym wpływie i które, jak widać, powtarzają się z pewną regularnością w czasie, ochrona przed czarnymi łabędziami jest skomplikowana biorąc pod uwagę ich nieprzewidywalny charakter. Najlepszym sposobem na przygotowanie się z punktu widzenia inwestycji jest stawianie na dywersyfikację i doradztwo, aby uniknąć pochopnych decyzji w trudnych czasach.
Autor: L.S.